Ifá: Ìyàtọ̀ láàrin àwọn àtúnyẹ̀wò

Content deleted Content added
kNo edit summary
k replacing Unicode code points from the private range (U+E000 to U+F8FF) by the proper combining accents
Ìlà 2:
'''Ifá''' jé òrìsà kan pàtàkì láàrin àwon [[ọmọ Yorùbá|Yorùbá]]. Àwon Yorùbá gbàgbó wí pé Olódùmarè ló rán ifá wá láti òde òrun latí wá fi ogbón rè tún ilé ayé se. Ogbón, ìmò, àti òye tí olódùmarè fi fún ifá ló fún ifá ní ipò ńlá láàrin àwon ìbọ ní ile Yorùbá. “A-kéré-finú-sogbón” ni oríkì ifá.
 
ÌgbàgbóÌgbàgbọ́ Yorùbá ni wípé ní ìgbà kan rí, ifá gbé òdeọ̀de-ayé fún ìgbà pípépípẹ́ kí o tóó padà lolọòrùnọ̀rùn. Ní ìgbà tí ifá fi wà ní ilé ayé, ó gbé ilé-ifèifẹ̀ fun ìgbà péréte. SùgbónṢùgbọ́n ní ìgbà tí òrùnmìlàọ̀rùnmìlà fi wà láyé yìí naa, a tún maa lolọ sí òde òrunọ̀run léèkòòkanlẹ́ẹ̀kọ̀ọ̀kan tí olódùmarè bá pèé láti wá fi ogbónọgbọ́n rèrẹ̀ bá òun tún òde-òrùnọ̀rùn seṣe. Nítorí náà gbáyégbórungbáyégbọ́run ni ifá ńseńṣe.
 
Ìtàn sosọ fún wa wipe omoọmọ méjomẹ́jo ni òrúnmìlàọ̀rúnmìlà bí nígbà tí ó wà láyé, nígbà tí ó di ojoọjọ kan ti òrùnmìlàọ̀rùnmìlà ńseńṣe odúnọdún ni òkanọ̀kan nínú àwonàwọn omoọmọ yìí tíí seṣe àbíkèhìn pátápátá báse àfójúdi sí òrúnmìlàọ̀rúnmìlà, ni òrùnmìlàọ̀rùnmìlà bá binú fi ayé sílèsílẹ̀ lolọ sí òde orunọrun. Ni ìfá bá relé olókun kòdé mómọ́. Ó lénilẹ́ni tétẹ́ bá ri i, e sáṣá maa pè ní baba”. SùgbónṢùgbọ́n òrùnmìlàọ̀rùnmìlà fún àwonàwọn òmoọ̀mọ rèrẹ̀ méjèèjoméjẹ̀ẹ̀jọ náà ní ikin mérìndínlógùnmẹ́rìndínlọ́gùn ó ní bebẹ e délé beebẹẹ bá fówóó ní, eniẹni tètẹ̀ éẹ́ maa bi ninu.
 
Ìkín mérìndinógunmẹ́rìndinógun náà ni à ń lò lòníí láti bèèrè nnkannǹkan lówólọ́wọ́ ifá.
 
== DÍÈDÍẸ̀ LARA ÀWONÀWỌN OHUN ÈLÒ IFÁ DÍDÁ ==
 
OrísìírísìíOríṣìíríṣìí ni àwonàwọn ohun èlò tí àwonàwọn babaláwo fi í da ifá ikin ifá ni àdáyéná nínú wónwọ́n. Ikin ifá jéjẹ́ mérìndínlógúnmẹ́rìndínlógún. Ohun èlò ifá-dídá míìran ni òpèlèọ̀pẹ̀lẹ̀, èyí ló wópòwọ́pọ̀ jù fún ifá dídá ní ayé òde òní. ÀwonÀwọn babalàwo máa ńsábàá lo ikin ifá (èkùróèkùrọ́ ifá) nígbà tí wónwọ́nmbombọ ifá ní oòdèèọọ̀dẹ̀ẹ̀ wonwọn, wónwọ́n a sì lo òpèlèọ̀pẹ̀lẹ̀ fun ará òdé tí ó wáá da ifá lódòolọ́dọ̀ọ wonwọn láti ibi èso igi òpèlèọ̀pẹ̀lẹ̀ ni a ti ń mú òpèlèọ̀pẹ̀lẹ̀ ifá.
 
Ohun èlò ifá dídà míìran ní ìrókéìrọ́kẹ́ tàbí ìrófáìrọ́fá èyí jé óáọ́á gbóńgbó kan báyìí tí a ńmú lu opónọpọ́n ifá bí a bat í ńki ifà lolọ àwonàwọn olóyè ifá a máa fi ehín erin gbégbẹ́ ìrókéeìrọ́kẹ́ẹ ti wonwọn.
 
Ohun èlò ifá dídá míìran opónọpọ́n ifá, nínú opónọpọ́n ifá ni a ní lati kó gbogbo ohun èlò ifá dídá tí a ti ká sílèsílẹ̀ wonyìíwọnyìí sí bá a bá ti ńdá ifá. Orísi opónọpọ́n ifá ló wà opónọpọ́n kékeré wà, opónọpọ́n ńlá sì wà pèlúpẹ̀lú.
 
ÀwonÀwọn babaláwo a máa ní owó eyoẹyọ àti égúngún nínú ohun èlò ifá dídá wonwọn, owó eyoẹyọ dúró fún béènibẹ́ẹ̀ni, egungún sì dúró fún béèbẹ́ẹ̀ kokọ nígbà tí a bá di ìbò béèrè nnkannǹkan lówólọ́wọ́ ifá-owó-eyoẹyọ àti égúngún yìí tí a dì mówómọ́wọ́ ni à ń pè ni ìbò.
 
Gbogbo ohun èlò ifa dídá tí mo kà sílè yìí ni a ńkó sínú àpò kan tí àwonàwọn babaláwo ńgbé kókọ́ èjìká báyìí tí à ń pè ni àpòo jèrùgbá, enikéniẹnikẹ́ni tí o bá nkonkọ àpò yìí ni à ń pè ní akápò ifá tàbí babaláwò.
 
== EBOEBỌ IFÁ ==
 
EboẸbọ rírú se pàtàkì fún eniẹni tí a bá dá ifá fún. bí ifá tí a dá fún ènìyàn bá se rere tàbí búbúru, oní tòhùntọ̀hùn ni lati rúborúbọ kí ohun tí ó dá ifá sí náà ó lè baà dará: lónàlọ́nà kìní:- EboẸbọ ifá jéjẹ́ ounjeounjẹ fún òrìsàòrìṣà tí ifá bá so wí pé kí á rúborúbọ,
Fun àpeereàpẹẹrẹ, tí ènìyàn bá féfẹ́ se nnkannǹkan. ti o ba bèrè lówólọ́wọ́ ifá, wónwọ́n le sosọ pé ki o lolọ ruborubọ fun ògun, EboẸbọ ifá jéjẹ́ ètùtù pàtàkì nítorí tí Babaláwo bání kí ènìyàn se nnkannǹkan óní láti se é, ki òun pàápàá ólè ba à ni ìgboyà wípé àteégún-àteésà, nítori èyí ní àwonàwọn babaláwo fi máa ńwí fún eníẹní tí a ní kí ó rúborúbọ̣ pé kí ó wá oúnjeoúnjẹ fún àwonàwọn aládùgbóó rerẹ.
 
== ÈSÙÈṢÙ ATI IFÁ ==
 
Bí a ba wowọ ilé àwonàwọn babaláwo, a ó ri i wí pé ère [[Èsù]] kìí wónwọ́n nibènibẹ̀. Yangí ńlá kan o máa wà ní èbáẹ̀bá ilé àwonàwọn babalawo. Yangí yìí dúró fún àmì ÈsùẸ̀sù. Ìgbà gbogbo ni àwonàwọn babaláwo máa gbé ebooẹbọọ lolọ si ibéibẹ́, nwonnwọn a máa bu epo lé yangí náà lórí, a máa rin sún nígbà gbogbo.
 
ÒpòlopòỌ̀pọ̀lọpọ̀ ni eseẹsẹ ifá tí o jejẹ momọ ÈsùẸ̀sù. Nígbà míìran, ÈsúÈṣú jéjẹ́ ìrán ńséńṣé fún ifá. Nígbà miran èwèẹ̀wẹ̀, Èsú sí dá bí eniẹni tí ńfún ifá ni agbára. Nínú eseẹsẹ ifá a lè rí ohun tí o jojọ bayin “…ni òrúnmìlàọ̀rúnmìlà ba ti àseàṣẹ ÈsùÈṣù bonu”bọnu”. ìtumòìtumọ̀ èyí ni wí pé bí ifá bá fééfẹ́ẹ́ seṣe nnkannǹkan lile ti ó rí bí idan, àseàṣẹ ÈsùÈṣù ló ní láti lò. Nígbà mìíràn, ÈsùÈṣù jéjẹ́ olùrànlówóolùrànlọ́wọ́ fún ifá. Nígbà mìíràn, ÈsùÈṣùjéjẹ́ olùdánwò fún ifá.
 
Oríkì ÈsùÈṣù tí ó wà nísàlènísàlẹ̀ yí ti fi hàn wà gba-n-gba pé ÈsùÈṣù kì ba enìkanẹnìkan sòrésọ̀rẹ́
 
Oríkì ÈsùÈṣù nìyí: “Òkú yan omoọmọ tié lódì átóńtórí omoọmọ olomo”ọlọmọ”.
 
== IPÒ IFÁ LAARIN ÒÒSÀÒÒṢÀ YÓKÙ ==
 
Ifá jéjẹ́ agbòràndunagbọ̀ràndun fún gbogbo àwonàwọn òrìsàòrìṣà yókù. Bí eégún ilée baba eniẹni ba fééfẹ́ẹ́ bínú sí ni, láti odoọdọ ifá ni a ó ti gbògbọ̀ èyí wáá fún ifá ni ipo asojú fún gbogbo àwonàwọn irúnmolèirúnmọlẹ̀ yókù. Bí kò bá sí ifá, iyì àti oláọlá ti àwonàwọn Yorùbá mbú fun gbogbo àwonàwọn òrìsàòrìṣà ilèeilẹ̀ẹ Yorùbá ró, tí ó sì nwàǹwà ońjeońjẹwonwọn lénulẹ́nu.
 
GégéGẹ́gẹ́ bí a ti sosọ síwájú, àwonàwọn omoọmọ òrúnmìlà ni òrúnmìlàọ̀rúnmìlà fún ní ikin ifá mérìndínlógúnmẹ́rìndínlógún nígbà tí ó padà lolọ si òrunọ̀run tí ló sí wa sílé ayé mómọ́.
 
Nígbà tí a bá ń sòròsọ̀rọ̀ ìkín, a kò ni se aláìménubaaláìmẹ́nuba àwonàwọn ojú odù mereerindínlógúnmerẹẹrindínlógún nítori ìkín mérìndínlógúnmẹ́rìndínlógún náà ni à ń lò lónìí láti bèèrè nnkannǹkan lowolọwọ ifá. ÀwonÀwọn ojú odù mérìndínlógúnmẹ́rìndínlógún àti bí wónwọ́n seṣe to tèletẹ̀le ara wonwọn:
 
(1) Èjì Ògbè
 
Eji ògbè EsèẸsè kínní
 
“Gbogbo orí àfín ewú
 
Abuké ló rerúrẹrú òòsà mósòmọ́sọ̀
 
Lààlààgbàjà ló ti isé èẹ̀ de
 
Adíá fún òrúnmìlàọ̀rúnmìlà
 
Níjó ti ńlońlọ rèmírẹ̀mí omoọmọ olódùmarè sóbìnrin EsèẸsẹ̀ kejì.
 
Eri ńlá níí sunkún ibú
 
Agbara giri nii sunkun ògbunọ̀gbun
 
Adíá fun AadelówoAadelọ́wo nífènífẹ̀
 
NwónNwọ́n ní ó ká a kío mólemọ́lẹ
 
(2) OyekuỌyẹku méjì,
 
(3) Ìwòrí méjì,
Ìlà 73:
(5) Ìrosùn méjì,
 
(6) OwónrinỌwọ́nrin méjì
 
(7) ObaraỌbara méjì,
 
(8) ÒkànrùnỌ̀kànrùn méjì,
 
(9) Ògúndá méjì,
Ìlà 83:
(10) Ìká méjì,
 
(11) ÓtúúrúoponÓtúúrúopọn méjì,
 
(12) Òtúá méjì
Ìlà 89:
(13) Òsá méjì,
 
(14) ÌretèÌrẹtẹ̀ méjì
 
(15) ÒséỌ̀sẹ́ méjì,
 
(16) Ofún méjì,
 
== ÀWONÀWỌN OMOỌMỌ ODÙ ==
 
LéyìnLẹ́yìn àwonàwọn ojú odù méríndinlógúnmẹ́ríndinlógún yìí, àwonàwọn òjìlérúgba odù míràn tún wà tí à ń pè ni omoọmọ odù tàbí àmúlù odù wónwọ́n jéjẹ́ omoọmọ odù nitorí pé a gbà pé wonwọn se omodéọmọdé si àwonàwọn ojú odù, à ń pè wónwọ́n ni Àmúlù odù nítorí pé orúkoorúkọ odù méjì ni òkòòkanọ̀kọ̀ọ̀kan wónwọ́n jéjẹ́. F.A., èkíni nínú àwonàwọn odù wònyìíwọ̀nyìí a máa jejẹ ogbeyèkúogbeyẹ̀kú.
 
ÀwonÀwọn Yoruba ka àwonàwọn odu wònyúwọ̀nyú si òòsà pàtàkì jùlojùlọ, àwonàwọn ojù odú.
F.A. EseẸsẹ-ifa òwònrín méjì
 
(a) Ikin níi fagbáríí selé
 
Àtàrí ni o jóòrún ó pagbin ìsàlèìsàlẹ̀
 
OlobonhunbonhunỌlọbọnhunbọnhun ni fapa ara rerẹgbèdúgbẹ̀dú.
 
 
Ninu asa [[Yoruba]] '''Ifá''' A ti rí i ni ojú ewé 46 Apa Kini ìwe yi irú ipò pataki ti OrìsàOrìṣà-nla tabi ObàtáláỌbàtálá kó laarin awonawọn òrìsàòrìṣà ati irúnmalèirúnmalẹ̀ ileilẹ Yoruba. A ti gbógbọ́ pelupẹlu pe jákè-jádò gbogbo ilèilẹ̀ Yorùbá ni nwonnwọn maa mbómbọ́ óọ́, nitoripe oun ni awonawọn àgbà àtijóàtijọ́ gbà ninu ìtàn ìsèdálèìṣẹ̀dálẹ̀ wonwọn pe o jejẹ igbákejì Olódùmarè, ti o si nràn an lówólọ́wọ́ lati tún enia dá nipa fífún un ni ojú, imú, eti, ati gbogbo èyàẹ̀yà ara miran ti o yeyẹ ki èdáẹ̀dá ní ki o fi lè di enia pipe. ...
 
 
Ìlà 116:
* E. A Lijadu (1895) Ifa Mimo Alabalase United Star printers Ltd.
* P.O. Ògúnbòwálé (1980) Àwon Irúnmalè Ilè Yorùbá Evans Brothers (Nigeria Publishers) Limited. ISBN 978-167-090-8.
* Débò Awé (2006) Àkóyawó Àlàyé Àti Ìbéèrè lórí ÀwonÀwọn Ojú Odù Ifá Elyon Publishers IlésáIléṣá. ISBN 978-2148-25-3.
{{ekunrere}}
* [http://www.akamara.com Aye Akamara - Society for the Study of Ifá]
Jẹ́ kíkójáde láti "https://yo.wikipedia.org/wiki/Ifá"