</ref>
== SosiolójìSoṣiọlọ́jì LítírésòLítíréṣọ̀ tó tèlétẹ̀lé Èrò Karl Marx Ojú-Ìwé 36-39. ==
TíórìTíọ́rì sosiólójìsoṣiọ́lọ́jì tó tèlétẹ̀lé ìlànà àti èrò Karl Marx kì I seṣe tíórìtíọ́rì oni, ó ti pépẹ́ ti ó tí dáyé. OludasileOludasilẹ tíórìtíọ́rì yìí ni Karl Marx. OrúkoOrúkọ rèrẹ̀ ní àwonàwọn abenuganabẹnugan tíórìtíọ́rì náà fí nń pe ìlànà wonwọn. Láti nnkannǹkan bí odúnọdún 1840 ni Karl Marx fúnra rèrẹ̀ ti seṣe èkúnréréẹ̀kúnrẹ́rẹ́ àlàyé lórí awujoawujọ ati àsààṣà, sùgbónṣùgbọ́n ní nnkannǹkan bí SéntúrìSẹ́ńtúrì ogún ni tíórìtíọ́rì náà búrékebúrẹ́kẹ láwùjoláwùjọ àwonàwọn akadá.
== TíórìTíọ́rì ìsègbèfáboìṣègbèfábo Ojú-Ìwé 40-52. ==
TíórìTíọ́rì ti a pè ni ìsègbèfáboìṣègbèfábo lédè Yorùbá ni èdè GèésìGẹ̀ẹ́sì pè ni “Feminism”. Láti inú èdè Látìnì ni èdè GèésìGẹ̀ẹ́sì ti ya òròọ̀rọ̀ náà lò èyíni “Femina”- ó túmòtúmọ̀ sí ohun gbogbo tó jejẹ mómọ́ abo tàbí àwonàwọn obìnrin. Ògíní (1996:11) sosọ pé ònàọ̀nà méjì ni àlàyé lórí tíórìtíọ́rì yìí lè pín sí.
== TíórìTíọ́rì AsàtakòAṣàtakò Ìmúnisìn Ojú-Ìwé 53-57. ==
TíórìTíọ́rì AsàtakòAṣàtakò imúnisìn jéjẹ́ tíórìtíọ́rì lítírésòlítíréṣọ̀ àkókóàkọ́kọ́ tó kanlèkanlẹ̀ wa fún lámèyító lítírésòlítíréṣọ̀ àwonàwọn orílèorílẹ̀ èdè tó ti fojú gbooru iná ìjobaìjọba amúnisìn télètẹ́lẹ̀. Yorùbá bòbọ̀, wonwọn ni, abini tún bini, àbèrè tun bèèrè ni kì í jéjẹ́ ká a pe àbúrò eniẹni lómolọ́mọ eniẹni, gbogbo àwonàwọn tíórìtíọ́rì lítésòlítéṣọ̀ tí a ti tókatọ́ka sí tàbí seṣe àlàyé rèrẹ̀ télètẹ́lẹ̀ bí ifojuààtò-wò, ìfojú-ìhun-wò títí ó fi de tíórìtíọ́rì Makisiisi kò kanlèkanlẹ̀ wà fún lámèyítólámèyítọ́ lítírésòlítíréṣọ̀ àwonàwọn adúláwòadúláwọ̀ tàbí àwonàwọn orílèorílẹ̀ èdè ti kì í seṣe ara Yúróòpù àwonàwọn onímòonímọ̀ kan wulèwulẹ̀ n ra tíórìtíọ́rì náà bobọ lítírésòlítíréṣọ̀ adúláwòadúláwọ̀ lórùnlọ́rùn lasan ni.
== ÌsàmúlòÌṣàmúlò TíórìTíọ́rì lítírésòlítíréṣọ̀ Mélòó kan Ojú-Ìwé 58-104. ==
SíseṢíṣe àmúlò tíórìtíọ́rì fún lámèyítólámèyítọ́ iséiṣẹ́ onàọnà alàwòmóalàwòmọ́ lítírésòlítíréṣọ̀ seṣe pàtakì lóde òní. LámèyítóLámèyítọ́ tí kò bá lo tíórìtíọ́rì kan pàtó fún iséiṣẹ́ rèrẹ̀ kò ní ìpìlèìpìlẹ̀ tó dúró lé. Irú iséiṣẹ́ béèbẹ́ẹ̀ kò sí ni wowọ àjoàjọ àwonàwọn onímòonímọ̀ lámèyítólámèyítọ́, ko sí ibi ti a kò tí lè lo tíórìtíọ́rì fún àlàyé tàbí ìgbélé-wónwọ́n iséiṣẹ́, ewì, eré-oníse tàbí eré-onítàn ìtàn àròsoàròsọ tí o fí kan eré inú fíìmù àgbéléwò tàbí alágbèéká.
== TíórìTíọ́rì Ìfojú-àsààṣà-ìbílèìbílẹ̀-wò Ojú-Ìwé 25-26. ==
ÀwonÀwọn agbáterùagbátẹrù tíórìtíọ́rì yìí sosọ pé iséiṣẹ́ tí lítésòlítéṣọ̀ máa nń seṣe ni láti dáàbò bo àsààṣà àti iseseiṣẹse àwùjoàwùjọ kan, nítorí náà ohun tó gbodògbọdọ̀ jejẹ lámèyítólámèyítọ́ lógún ni síseṣíṣe àfihàn irú àwonàwọn àsààṣà tó súyoṣúyọ nínú iséiṣẹ́ onàọnà aláwòmóaláwòmọ́ lítírésòlítíréṣọ̀. OjògbónỌjọ̀gbọ́n Wándé AbímbóláAbímbọ́lá sosọ pé:
Therefore, in order to envolve an acceptable format for the appreciation of oral literature, we must blend our knowledge of the most up-to-date tecxxhniques of literary criticism and stylistics with a thorough understanding of Yoruba culture. Without this, any critical work is bound to be sterile.
(Kí a tó lè ri ìlànà lámèyítólámèyítọ́ lítírésòlítíréṣọ̀ ti yóò jéjẹ́ ìtéwógbàìtẹ́wọ́gbà, a niláti jéjẹ́ ki irú ìlànà béèbẹ́ẹ̀, bí o ti wù ki ó jéjẹ́ ti òde òní tó, ni owóọwọ́ àsààṣà Yorùbá nínú, bí béèbẹ́ẹ̀ kókọ́ òfégè lásán ni iséiṣẹ́ lámèyítólámèyítọ́ béèbẹ́ẹ̀ yóò jéjẹ́ (1982:78)
== TíórìTíọ́rì Ìfojú-ìtàn-ìgbesi-ayé ònkòwéòǹkọ̀wé-wò Ojú-Ìwé 27-28. ==
TíórìTíọ́rì mìíràn tí ó tún seṣe pàtàkì ni tíórìtíọ́rì tí ó nń sòròsọ̀rọ̀ nípa ìtàn ìgbésí ayé ònkòwéòǹkọ̀wé. Ohun tí tíórìtíọ́rì yìí sosọ nip é láti seṣe àtúpalèàtúpalẹ̀ iséiṣẹ́ onàọnà kan, ó seṣe pàtàkì láti momọ irú eniẹni tí ó seṣe náà, ìtàn ìgbésí ayé rèrẹ̀ àti àwonàwọn nkanǹkan mìíràn tó kó ipa pàtàkì kí eniẹni náà tó dáwódáwọ́ lé iséiṣẹ́ náà àti ohun tí ó mú kí ó gbé iséiṣẹ́ náà gba ìlànà tí ó gbé e gbà.
== TíórìTíọ́rì Ìfojú-ìmòìmọ̀-ìbára-eniẹni-gbé-popọ-wo-lítírésòlítíréṣọ̀ tàbí sosiolojisoṣiọlọji lítésòlítẹ́ṣọ̀ Ojú-Ìwé 29-35. ==
ÒròỌ̀rọ̀ tí a pè ní SosiólójìSoṣiọ́lọ́jì lítíròlítíṛọ̀ jéjẹ́ òròọ̀rọ̀ tí onímòonímọ̀ èrò ìjìnlèìjìnlẹ̀ kan ti à nń pè ní Taine omoọmọ orílèorílẹ̀ èdè Faranse rorọ fúnra rèrẹ̀. OníséOníṣẹ́ lámèyítólámèyítọ́ ni Taine láàárín odúnọdún 1828-1893. Ète láti sosọ àgbéyèwòàgbéyẹ̀wò iséiṣẹ́ onàọnà dàbí ti ìmòìmọ̀ sáyénsìsáyẹ́nsì ló fa ìsèdáìṣẹ̀dá SosiólójìSoṣiọ́lọ́jì lítírésòlítíréṣọ̀. ÌmòÌmọ̀ tuntun sì ló jéjẹ́ lágbooloé èkóẹ̀kọ́ nípa iséiṣẹ́ onàọnà.
== iwe ti a yewo ==
* Lérè AdéyemíAdéyẹmí (2006) TíórìTíọ́rì LítírésòLítíréṣọ̀ Ní Èdè Yorùbá Sgevuituni Shebiotimo Publications, Ijebu-Ode, Nigeria; ISBN 978-2530-78-6.
{{ekunrere}}
|