Èdè Àmháríkì
Amhariki Èdè Sẹ̀mítíìkì (Semitic) kan ni eléyìí tí nǹkan bú mílíọ̀nu márùndínlógún ń sọ gẹ́gẹ́ bí èdè àkọ́kọ́ ní Ethopia (ìtópíà). Níbẹ̀, wọ́n ń lò ó gẹ́gẹ́ bí tí ìjọba ń mú lò. Àwọn bú mílíọ̀nù márùn-ún ni ó ń sọ èdè yìí ní agbègbè Ethiopia nígbà tí ̣ àwọn ọ̀pọ̀lọpò mílíọ̀nù mìíràn ń sọ èdè yìí gẹ́gẹ́ bí èdè kejì àkọ́kúntẹnu ní Ethiopia àti Sudan (Sùdáànù). Láti nǹkan bíi sẹ́ńtúrì kẹrìnlá (14th Century) ni èdè yìí ti ní àkọsílẹ̀. Àkọtọ́ Amharic ni wọ́n fi kọ ọ́ sílẹ̀. Àkọtọ́ yìí ní Kóńsónáǹtì mẹ́tàlélọ́gbọ̀n ọ̀kọ̀ọ̀kan wọn sì ní ẹ̀dà méjeméje. Ẹ̀dà kóńsónáǹtì tí ènìyàn yóò mú lò dúró lóró fáwẹ̀lì tí kóńsónáǹtì náà yóò bá jẹ yọ. Àbá ti ń wáyé nípa pé kí àtúnṣe wà fún àkọtọ́ yìí. Àwọn kan sì ti kóra wọn jọ fún ìpolongo láti sọ èdè yìí di àjùmọ̀lò (Standardisc).
| Amharic | |
|---|---|
| አማርኛ amarəñña | |
| Ìpè | /amarɨɲɲa/ |
| Sísọ ní |  Ethiopia Ẹritrẹ́à |
| Ìye àwọn afisọ̀rọ̀ | 25,000,000+ total, 15,000,000+ monolinguals (1998) |
| Èdè ìbátan | |
| Sístẹ́mù ìkọ | Ge'ez alphabet abugida |
| Lílò bíi oníbiṣẹ́ | |
| Èdè oníbiṣẹ́ ní | Ethiopia and the following specific regions: Addis Ababa City Council, Amhara Region, Benishangul-Gumuz Region, Dire Dawa Administrative council, Gambela Region, SNNPR |
| Àkóso lọ́wọ́ | no official regulation |
| Àwọn àmìọ̀rọ̀ èdè | |
| ISO 639-1 | am |
| ISO 639-2 | amh |
| ISO 639-3 | amh |
| ä [ə] |
u | i | a | e | ə [ɨ] |
o | ʷä [ʷə] |
ʷi | ʷa | ʷe | ʷə [ʷɨ] | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| h | ሀ | ሁ | ሂ | ሃ | ሄ | ህ | ሆ | ||||||
| l | ለ | ሉ | ሊ | ላ | ሌ | ል | ሎ | ሏ | |||||
| H | ሐ | ሑ | ሒ | ሓ | ሔ | ሕ | ሖ | ሗ | |||||
| m | መ | ሙ | ሚ | ማ | ሜ | ም | ሞ | ሟ | |||||
| ss | ሠ | ሡ | ሢ | ሣ | ሤ | ሥ | ሦ | ሧ | |||||
| r | ረ | ሩ | ሪ | ራ | ሬ | ር | ሮ | ሯ | |||||
| s | ሰ | ሱ | ሲ | ሳ | ሴ | ስ | ሶ | ሷ | |||||
| ʃ | ሸ | ሹ | ሺ | ሻ | ሼ | ሽ | ሾ | ሿ | |||||
| q | ቀ | ቁ | ቂ | ቃ | ቄ | ቅ | ቆ | ቈ | ቊ | ቋ | ቌ | ቍ | |
| b | በ | ቡ | ቢ | ባ | ቤ | ብ | ቦ | ቧ | |||||
| v | ቨ | ቩ | ቪ | ቫ | ቬ | ቭ | ቮ | ቯ | |||||
| t | ተ | ቱ | ቲ | ታ | ቴ | ት | ቶ | ቷ | |||||
| tʃ | ቸ | ቹ | ቺ | ቻ | ቼ | ች | ቾ | ቿ | |||||
| ħ | ኀ | ኁ | ኂ | ኃ | ኄ | ኅ | ኆ | ኈ | ኊ | ኋ | ኌ | ኍ | |
| n | ነ | ኑ | ኒ | ና | ኔ | ን | ኖ | ኗ | |||||
| ɲ | ኘ | ኙ | ኚ | ኛ | ኜ | ኝ | ኞ | ኟ | |||||
| ʔ | አ | ኡ | ኢ | ኣ | ኤ | እ | ኦ | ኧ | |||||
| k | ከ | ኩ | ኪ | ካ | ኬ | ክ | ኮ | ኰ | ኲ | ኳ | ኴ | ኵ | |
| x | ኸ | ኹ | ኺ | ኻ | ኼ | ኽ | ኾ | ||||||
| w | ወ | ዉ | ዊ | ዋ | ዌ | ው | ዎ | ||||||
| ʔ | ዐ | ዑ | ዒ | ዓ | ዔ | ዕ | ዖ | ||||||
| z | ዘ | ዙ | ዚ | ዛ | ዜ | ዝ | ዞ | ዟ | |||||
| ʒ | ዠ | ዡ | ዢ | ዣ | ዤ | ዥ | ዦ | ዧ | |||||
| j | የ | ዩ | ዪ | ያ | ዬ | ይ | ዮ | ||||||
| d | ደ | ዱ | ዲ | ዳ | ዴ | ድ | ዶ | ዷ | |||||
| dʒ | ጀ | ጁ | ጂ | ጃ | ጄ | ጅ | ጆ | ጇ | |||||
| g | ገ | ጉ | ጊ | ጋ | ጌ | ግ | ጎ | ጐ | ጒ | ጓ | ጔ | ጕ | |
| t' | ጠ | ጡ | ጢ | ጣ | ጤ | ጥ | ጦ | ጧ | |||||
| tʃ' | ጨ | ጩ | ጪ | ጫ | ጬ | ጭ | ጮ | ጯ | |||||
| p' | ጰ | ጱ | ጲ | ጳ | ጴ | ጵ | ጶ | ጷ | |||||
| ts' | ጸ | ጹ | ጺ | ጻ | ጼ | ጽ | ጾ | ጿ | |||||
| ts' | ፀ | ፁ | ፂ | ፃ | ፄ | ፅ | ፆ | ||||||
| f | ፈ | ፉ | ፊ | ፋ | ፌ | ፍ | ፎ | ፏ | |||||
| p | ፐ | ፑ | ፒ | ፓ | ፔ | ፕ | ፖ | ፗ | |||||
| ä [ə] |
u | i | a | e | ə [ɨ], ∅ |
o | ʷä [ʷə] |
ʷi | ʷa | ʷe | ʷə ʷɨ | ||
|
Àyọkà yìí tàbí apá rẹ̀ únfẹ́ àtúnṣe sí. Ẹ le fẹ̀ jù báyìí lọ tàbí kí ẹ ṣàtúnṣe rẹ̀ lọ́nà tí yíò mu kúnrẹ́rẹ́. Ẹ ran Wikipedia lọ́wọ́ láti fẹ̀ẹ́ jù báyìí lọ. |
Itokasi
àtúnṣe- ↑ Daniels, Peter T.; Bright, William, eds (1996). "Ethiopic Writing". The World's Writing Systems. Oxford University Press, Inc. p. 573. ISBN 978-0-19-507993-7.
- ↑ "Principles and Specification for Mnemonic Ethiopic Keyboards" (PDF). Retrieved 6 February 2012.