Christopher Magadza (ti a bi ni 1939, afonifoji Burma) jẹ onimọ-jinlẹ ara ilu Zimbabwe ati akewi. O ti ṣe iwadi lori Eto ati Awoṣe Iṣakoso ti Awọn adagun ati Awọn Omi-omi (PAMOLARE) gẹgẹbi ohun elo ni asọtẹlẹ ati iṣakoso awọn iyipada ninu awọn adagun. O jẹ akewi kan ti o jẹ ti iran ti awọn ewi nla ṣugbọn ti a ko mọ, ti awọn talenti rẹ farahan ti o fẹrẹ jẹ alaigbagbọ, ti a bi ti agbara, awokose, ati ifẹ lati gba imunisin pato, awujọ, ati awọn ipo ti ara ẹni.[1] O jẹ ẹlẹgbẹ oludasilẹ ti Ile-ẹkọ giga ti Ile-ẹkọ giga ti Afirika ati Ile-ẹkọ giga ti Imọ-jinlẹ ti Ilu Zimbabwe.

Igbesi aye ati iṣẹ àtúnṣe

Igbesi aye ibẹrẹ ati ẹkọ àtúnṣe

A bi Christopher Magadza ni abule kan ni agbegbe Oloye Kaswas, ti a npe ni Burma Valley nisinsinyi, ni Manicaland, Zimbabwe ni ọdun 1939. Awọn ẹbi rẹ ṣiṣẹ gẹgẹbi alagbaṣe ni oko kan ati pe wọn ko ni.[2] O lọ si Ifiranṣẹ St Augustine, Penhalonga, nitosi Mutare, ati Ile-iwe giga Fletcher ni Gweru.[3] Lẹhin ti pari ile-iwe giga rẹ, o lepa Apon ti Imọ-jinlẹ ati Titunto si ti Imọ ni Ile-ẹkọ giga Yunifasiti ti Rhodesia ati Nyasaland. Magadza pari oye dokita rẹ ti Philosophy lati University of Auckland, Ilu Niu silandii.[3] ni Limnology

lati Ẹka ti Ẹkọ nipa isedale ni Ile-ẹkọ giga ti Ilu Zimbabwe, nibiti o ti mọ daradara fun awọn ẹkọ ayika rẹ ni zoology ati climatology.[4] O ti ṣe iwadi lori Eto ati Awoṣe Iṣakoso ti Awọn adagun ati Awọn Omi-omi (PAMOLARE) gẹgẹbi ohun elo ni asọtẹlẹ ati iṣakoso awọn iyipada ninu awọn adagun.[4]

Magadza jẹ ọmọ ẹgbẹ ti Igbimọ Ayika Adagun Kariaye ati Igbimọ Intergovernmental lori Iyipada Oju-ọjọ,[5][6] ati pe o ti ṣe iwadii lori awọn omi inu ilẹ ni Ilu Niu silandii, Zambia, ati Zimbabwe. Ni ọdun 2012, Magadza fihan pe 50% ti omi ti a pese si Harare jẹ ito atunlo nitori ogbele ti eniyan ṣe eyiti o jẹ apakan ti irokeke orilẹ-ede si awọn ilẹ olomi. Ni Oṣu Keji ọdun 2017, o ṣe agbero fun Zimbabwe lati gbesele lilo ṣiṣu eyiti o ti kọja bi ofin ti n pa Styrofoam ni Oṣu Karun ọdun kanna.

Botilẹjẹpe o fẹhinti kuro ni University of Zimbabwe ni ọdun 2007, o tun nkọ. O ti wa ni itara lowo ninu awọn iṣẹ lẹhin ti feyinti, pẹlu atunse ti Lake Chivero [7] [8] ati Lake Kariba, [9] [10] ati idasile ti Arin Zambezi Biosphere Reserve ni Agbaye agbaye ti UNESCO Biosphere Reserve. [11] Magadza ti ṣe awọn iwadii lori ipilẹ kemikali ipilẹ ti awọn eroja inorganic ni awọn adagun Afirika, [12] isedale ayika ti awọn ẹja, awọn wiwọn didara omi, [13] ati iyipada oju-ọjọ. [14] [15]

Magadza jẹ ọkan ninu awọn oludasilẹ ti Ile-ẹkọ giga ti Imọ-jinlẹ Afirika ni ọdun 1985 [16] ati igbakeji alaga rẹ lati ọdun 1987 titi di ọdun 1990. [17]

Oriki àtúnṣe

Magadza ṣe atẹjade ọpọlọpọ awọn iwe ewi [18] ati pe a mọ bi ohun pataki ninu ewi Zimbabwean. [19] ti ni iyin fun gbigba awọn ipo amunisin, awujọ, ati ti ara ẹni. [20] [21] Oriki Magadza nigbagbogbo n ṣe afihan lori ipo iṣelu ati awujọ ti Zimbabwe, pẹlu diẹ ninu awọn iṣẹ rẹ ti n tọka si itan-akọọlẹ iwa-ipa ti orilẹ-ede naa ati pe o sọ ireti di iyipada. [22]

Lakoko ti awọn alaye kan pato nipa gbigba pataki ti ewì Magadza ko pese ninu awọn abajade wiwa, o ṣe akiyesi pe a ti gbejade iṣẹ rẹ lori apejọ Ayelujara ti Poetry International, ati pe o ti ṣiṣẹ lọwọ fun awọn ọdun mẹwa. [23] Ni afikun, Magadza ni a ṣe apejuwe bi ohun ti o jẹ ti iran ti awọn ewi ti awọn talenti rẹ jade “o fẹrẹ jẹ alaigbagbọ, ti a bi ti agbara, awokose, ati ifẹ lati mu ileto wọn pato, awujọ, ati awọn ipo ti ara ẹni”. [24]

Awards ati iyin àtúnṣe

Ni ọdun 2007, Magadza ni ẹbun Nobel Peace Prize ni apapọ pẹlu Igbimọ Intergovernmental Panel lori Iyipada Oju-ọjọ ati Igbakeji Alakoso tẹlẹ Al Gore fun iṣẹ wọn lori igbelewọn iyipada oju-ọjọ. [25] O jẹ oludasilẹ ti Ile-ẹkọ giga ti Ile-ẹkọ giga ti Afirika ni ọdun 1985, ati Ile-ẹkọ giga ti Ilu Zimbabwe . [26]

Awọn itọkasi àtúnṣe

  1. https://www.poetryinternational.com/poets-poems/article/104-6527_The-Poetry-of-Chris-Magadza-Reviewed
  2. https://hopeisawakingdream29.blogspot.com/2014/05/magadza-research.html
  3. 3.0 3.1 https://www.poetryinternational.com/poets-poems/poets/poet/102-6529_Magadza
  4. 4.0 4.1 https://zimbabwereads.org/news/green-revolutionist-chris-magadza-on-zimbabwean-poetry-and-non-reading-uz-students/
  5. https://books.google.com/books?id=HqNTDAAAQBAJ&dq=%22Christopher+Magadza%22+-wikipedia&pg=PA77
  6. https://archive.ipcc.ch/ipccreports/tar/vol4/index.php?idp=16
  7. https://www.herald.co.zw/the-power-of-digital-media-in-wildlife-conservation/
  8. https://books.google.com/books?id=WVauGYae-tEC&dq=%22Christopher+Magadza%22+-wikipedia&pg=PA397
  9. Sicilia (August 2010) (in en). There Is No Such Thing As a Spirit in the Stone! Misrepresentations of Zimbabwean Stone Sculpture: An Anthropological Approach. https://books.google.com/books?id=1aBb-TJ23u4C&dq=%22Christopher+Magadza%22+-wikipedia&pg=PA8. 
  10. Theroux (2011-08-04) (in en). Fresh-air Fiend: Travel Writings, 1985-2000. https://books.google.com/books?id=8CfAxdzXM_oC&dq=%22Christopher+Magadza%22+-wikipedia&pg=PT194. 
  11. https://www.newsday.co.zw/news/article/170879/multimediawhen-water-taps-run-dry
  12. https://globalpressjournal.com/africa/zimbabwe/zimbabwes-wetlands-threatened-illegal-development-goes-unpunished/
  13. https://www.herald.co.zw/wetlands-constructing-ourselves-out-of-water/
  14. (in en) Toward Environmentally Sustainable Development in Sub-Saharan Africa: A World Bank Agenda. 1996. https://books.google.com/books?id=rBcKcqJRmrQC&dq=%22Christopher+Magadza%22+-wikipedia&pg=PR14. Retrieved 2023-04-07. 
  15. Falola (2004) (in en). Nationalism and African Intellectuals. https://books.google.com/books?id=zJ0H12tCCXUC&dq=%22Christopher+Magadza%22+-wikipedia&pg=PA327. Retrieved 2023-04-07. 
  16. https://mg.co.za/article/2017-10-03-cleaning-up-zimbabwe-with-a-styrofoam-ban/
  17. https://web.archive.org/web/20221001022715/https://www.thezimbabwemail.com/parliament-parliament/legislator-wants-long-cheng-plaza-destroyed/
  18. https://www.newsday.co.zw/news/article/130412/new-cholera-scare-hits-harare
  19. https://books.google.com/books?id=1aBb-TJ23u4C&dq=%22Christopher+Magadza%22+-wikipedia&pg=PA8
  20. https://books.google.com/books?id=8CfAxdzXM_oC&dq=%22Christopher+Magadza%22+-wikipedia&pg=PT194
  21. https://digitallibrary.un.org/record/466959?ln=en&sa=U&ved=2ahUKEwjStfDmx5j-AhUrbKQEHVscAmIQFnoECAEQAQ&usg=AOvVaw38AFLYgcf5l-hV3QtmP4AN
  22. https://books.google.com/books?id=rBcKcqJRmrQC&dq=%22Christopher+Magadza%22+-wikipedia&pg=PR14
  23. https://books.google.com/books?id=rBcKcqJRmrQC&dq=%22Christopher+Magadza%22+-wikipedia&pg=PR14
  24. https://books.google.com/books?id=zJ0H12tCCXUC&dq=%22Christopher+Magadza%22+-wikipedia&pg=PA327
  25. https://www.herald.co.zw/music-motivated-the-fighters/
  26. https://www.krachtvancultuur.nl/en/current/2006/may/poetryweb.html