Wikipedia

El-Tigani el-Mahi

El-Tigani el-Mahi (Arabic: التجاني الماحي; April 1911 - 8 January 1970) jẹ akẹkọọ Sudanese, olukọ ẹkọ, ati aṣáájú-ọ̀nà ti psychiatry Afirika. Ó ṣe ipa pàtàkì nínú ìjà tí orílẹ̀-èdè náà ń jà fún òmìnira kúrò lábẹ́ ìṣàkóso ilẹ̀ Gẹ̀ẹ́sì, ó sì jẹ́ ààrẹ àyípadà Sudan lẹ́yìn Ìyípadà Ọ̀dọ̀ Ọ̀dọ́ Ọ̀dọ̣ Ọ̀dọ̌dún 1964.

El-Tigani el-Mahi
التجاني الماحي
El-Tigani el-Mahi in 1965
Member of the Sovereignty Council
In office
3 December 1964 – 10 June 1965
Alákóso ÀgbàSirr Al-Khatim Al-Khalifa
AsíwájúSirr Al-Khatim Al-Khalifa (Acting)
Arọ́pòIsmail al-Azhari
Àwọn àlàyé onítòhún
Ọjọ́ìbí(1911-04-00)Oṣù Kẹrin 1911
Omdurman, Anglo-Egyptian Sudan
Aláìsí8 January 1970(1970-01-08) (ọmọ ọdún 58)
Khartoum, Sudan
Education
OccupationÀdàkọ:Cslist
El-Tigani el-Mahi
Orúkọ mírànFather of African Psychiatry
EmployerÀdàkọ:Ubli

Ó jẹ́ olùjọjọpọ àwọn ohun ìṣẹ̀ǹbáyé tó ní ìtara, ó sì mọ àwọn nǹkan tó jẹ mọ́ ẹ̀kọ́ Egyptology, ìtàn àti ẹ̀kó́ ẹ̀sìn Sudan dáadáa.

Ìgbà ìbí

àtúnṣe

El-Tigani el-Mahi ni a bi ni abule Kawa, ni agbegbe White Nile ni Anglo-Egypt Sudan ni Oṣu Kẹrin ọdun 191.[1][2] El-Mahi pari eto-ẹkọ alakọbẹrẹ rẹ ni Kawa, ati ile-iwe alakọbẹrẹ ni Rufaa, Sudan.[2] O tun gbe lọ si Khartoum fun ẹkọ ile-iwe giga (secondari) rẹ.[2]

O gba Iwe-ẹkọ Iwe-ẹkọ giga lati Ile-ẹkọ Isegun Kitchener (Ile-ẹkọ Isegun lọwọlọwọ, University of Khartoum) ni ọdun 1935.[2][3] Ile-ẹkọ kọlẹji naa jẹ idasilẹ nipasẹ awọn alaṣẹ ileto Ilu Gẹẹsi lati pese eto ẹkọ ti ara Iwọ-oorun fun awọn ọmọ ile-iwe Sudan, ati pe pupọ ninu awọn ọmọ ile-iwe giga rẹ tẹsiwaju si. di awọn eeyan pataki ni iṣelu ati awujọ Sudan. Lakoko ti o wa ni kọlẹji naa, el-Mahi ṣe alabapin ninu iṣelu ọmọ ile-iwe ati pe o jẹ agbaagbawi ohun fun ominira ara Sudan. O tun jẹ oluka ati onkọwe ti o ni itara, o si ṣe alabapin awọn nkan ati awọn arosọ si iwe iroyin kọlẹji ati awọn atẹjade miiran. Lẹhin diploma rẹ, o ṣiṣẹ ni Ile-iṣẹ Iṣoogun Sudan, nibiti o ti ṣiṣẹ ni Omdurman, Kosti, Khartoum, ati Wadi Halfa.[4]

Iṣẹ́ abẹ́mìí-ara-ẹni

àtúnṣe

Ni ọdun 1947, el-Mahi lọ si Ilu Lọndọnu pẹlu iwe-ẹkọ iwe-ẹkọ lati kọ ẹkọ ọpọlọ.[5] Ni Oṣu Keje ọdun 1949, o gba diploma ni oogun ti ẹmi lati Ile-ẹkọ giga ti Ilu Lọndọnu,[1][2] ati pe akọkọ girimi-ọfẹ akọkọ Afirika.[6]

Ni ipadabọ rẹ si Sudan, o ṣeto Ile-iwosan fun Awọn rudurudu aifọkanbalẹ ni Khartoum North.[7][1] O sise ni orisirisi awọn ipo kọja Sudan, pẹlu Omdurman, Kosti, Khartoum, ati Wadi Halfa. Wọ́n yàn án gẹ́gẹ́ bí Olùdarí Ìlera Ọ̀rọ̀ fún Ilé-iṣẹ́ Ìlera ní Sudan [ar] ní 1957, ipò kan tí ó wà títí di ikú rẹ̀.[1] el-Mahi nigbamii di Aare ti Union of Sudanese Doctors ni 1966. Ni ọdun 1969, o ti di ọjọgbọn akọkọ ti psychiatry ni Sudan ati Alaga ti Psychiatry, Oluko ti Isegun.[1][5]

O jẹ agbimọran ilera ọpọlọ fun Ọfiisi Agbegbe Eastern Mediterranean (EMRO) ti Ẹgbẹ Ilera Agbaye (WHO) lati 1959 titi di 1964.[8][1] jẹ oludasile ti Sudanese Journal of Pediatrics, ati ọkan ninu awọn oludasile Ẹgbẹ Awọn Imọran Ọpọlọ Afirika.[1] Ni ọdun 1961, o gba akọle "Baba ti African Psychiatry" ni Apejọ Psychiatric Pan-African akọkọ.[9][10] ipade naa -Mahi sọ pe:

Ni ọpọlọ ara ile-iwosan, ọkan le tẹle ibẹrẹ ibẹrẹ, iyipada, iyipada, idagbasoke ati itankale imọ-ẹrọ lodi ni ayika agbaye loni. (...) ni imọlẹ ti kọnputa nla yii, yoo mu wa lọ si awọn iwoye tuntun ti oye, nibiti itan-akọọlẹ, awujọ, ọrọ-aje ati awọn ifosiwewe aṣa, ṣepọ ati ṣafihan bi apakan pataki ti imọran ti ilera ọpọlọ. Nibi ni Afirika, apejuwe ti ilera ni agbegbe yoo mu wa si ile diẹ sii (...)

El Tigani El Mahi, the first African Psychiatric Conference

a gba al-Mahi níjàǹbá fún gbígbé àìsàn ọpọlọ òde òní kalẹ̀ ní Sudan àti ṣíṣe ipa pàtàkì nínú mímú kí àwọn iṣẹ́ ìlera ọpọlọ tó wà ní orílẹ̀-èdè náà dàgbà. O jẹ alakọwe ni iwadii ti oogun ibile ati ethnopsychiatry ni Sudan, n ṣe alakọwe awọn iwadii lori ẹtan, zaar, ati bẹbẹ lọ ati ibatan wọn si ilera ọpọlọ, lakoko ti o n ṣe ifowosowopo pẹlu awọn olutọju ibile ni Sudan.[11] [10] sọ pe awọn alaisan ni a ṣe itọju diẹ sii labẹ awọn olutọju ibile-igbeere ti ẹsin ju ni awọn ile-iwosan lọ.[1] Àwọn ìwé tó kọ lórí kókó yìí gbé àwọn kókó tó gbòde kan yọ, títí kan lílo oògùn àtọwọ́dọ́dọ́wọ́ nínú ìtọ́jú àìsàn ọpọlọ, àwọn apá tó jẹ mọ́ àṣà ìlera ọpọlọ àti àwọn ìṣòro tó wà nínú fífún àwọn èèyàn ní ìtọ́jú ìlera ọ̀pọlọ nínú àyíká tí kò ní àwọn ohun ìní. [12][13] rẹ̀, "Introduction to the History of Arab Medicine",[2] ni àwọn ògbógi àti àwọn ògbóǹkangí nínú ìṣègùn gba ọ̀pọ̀lọpọ̀ ìyìn káàkiri ayé àwọn aráàlú.[3][4] tẹ ìwé Psychiatry in Sudan jáde ní ọdún 1957.[1]

El-Mahi gba Dokita ti Imọ-jinlẹ lati Ile-ẹkọ giga Columbia ati Ile-ẹkọ Gẹẹsi ti Khartoum. Ni ọdun 1971, El-Tigani el-Mahi Mental Health Hospital ni Omdurman, ile iwosan akọkọ ti a ṣeto fun ilera ọpọlọ ati iṣan iṣan ni Sudan, ni orukọ rẹ.[14][15] ọdun 1972, lakoko apejọ psychiatric pan-afrikan kẹta, a ṣe ikẹkọ iranti ni ọlá rẹ.[1]

Iṣẹ́ òǹkọ̀wé

àtúnṣe

Àwọn ìwé tí el-Mahi kọ́ ní ìbẹ̀rẹ̀ àwọn ọdún 1940 nígbà tó ń kẹ́kọ̀ọ́ nípa ìṣègùn. Ó ṣe ìtìlẹyìn fún ọ̀pọ̀ ìwé ìròyìn ìṣègùn, títí kan ìwé ìròyìn Sudan Medical Journal àti British Medical Journal. Ó tún kọ̀wé nípa àwọn ìṣòro tó jẹ́ ti àwùjọ, pàápàá àwọn tó ń nípa lórí àwùjọ àwọn ará Sudan. Ni 1946, o tẹjade nkan kan ti a pe ni "Sudan ati Ogun Agbaye Keji" ninu Iwe iroyin ti Sudanese Society, ninu eyiti o ṣe apejuwe ipa ogun lori awọn eniyan Sudan.[1]

 
el-Tigani el-Mahi ní ọdún 1965

El-Mahi jẹ eniyan ti o ṣe pataki ni awọn ẹka iwe ati awọn ẹka imọ-jinlẹ ti Sudan ti o tun ni ipa jinlẹ ninu igbega ẹkọ ati idagbasoke aṣa ni Sudan.[1] O ti ni ipa ti o jinlẹ nipasẹ awọn imọran ti pan-Arabism ati pan-Africanism, o si ri ọjọ iwaju Sudan bi apakan ti iṣipopada ti o tobi julọ fun igbala iṣelu ati aṣa ni gbogbo erekusu naa. [16] El-Mahi jẹ́ ọ̀kan lára àwọn tó dá Àjọ Àwọn Òǹkọ̀wé Sudan, àjọ kan tó kó ipa pàtàkì nínú gbígbé ìwé-ìwé Sudan àti fífi ìdàgbàsókè àwọn òǹkọ̀wọ̀ Sudan gbé lárugẹ. Ó tún dá Ile-iṣẹ Ìwádìí Áfíríkà àti Ásíà sílẹ̀ ní Yunifásítì Khartoum, èyí tó di ibi pàtàkì fún ìwádìí àti ìwádìí nípa àwọn àṣà àti àwùjọ Áfíríkíà àti Ásíríà. Wọ́n sọ ọ́ di ọmọ Ẹ̀ka Ọ̀rọ̀ Arabù ní Cairo. Yàtọ̀ sí èdè Àrabù, ó tún ní ọ̀rọ̀ Gẹ̀ẹ́sì, Èdè Hausa, Èdè Látìn àti Èdè Farásì.[4]

Àwọn ìwé el-Mahi dá lórí onírúurú ọ̀ràn, títí kan ìtàn, ìṣèlú àti àṣà ìbílẹ̀. Ó kọ́ ọ̀pọ̀ àpilẹ̀kọ àti ìwé àṣàrò kúkúrú fún ìwé ìròyìn àti ìwé ìròyìn ní Sudan àti àgbáyé.[10] O kọ nipa pataki ti ẹkọ ni Sudan ati iwulo fun ipamọ aṣa, [17] o si kọ ọpọlọpọ awọn iwe, pẹlu "Ila-ilẹ Aṣa ti Sudan" ati "Iye Mohammed Ahmed Al-Mahdi".

el-Mahi kẹkọọ ẹkọ ti Egipti atijọ ati awọn ilu ilu, o si ni imọ ti awọn hieroglyphics. Ó túmọ̀ ọ̀pọ̀ ìwé tó wà nínú àwọn àdàkọ yìí sí èdè Árábù, ó sì tẹ àwọn àpilẹ̀kọ tó dá lórí ìmọ̀ ìṣègùn àti ìsìn àwọn ará Íjíbítì ìgbàanì jáde. tun kọ nipa awọn ibatan aṣa ati itan laarin Sudan ati Egipti.[1]

El-Mahi tun jẹ olugba awọn ohun elo itan, pẹlu gbigba nla ti awọn ifiweranṣẹ ati awọn akọsilẹ ti ara ẹni ti General Gordon, eyiti o fun ni Iyapa Elizabeth II lakoko abẹwo si Sudan ni ọdun 1965. [18] kó àwọn nǹkan tó tó ẹgbẹ̀rún méjìdínlógún jọ, títí kan owó ẹyọ tí wọ́n fi ń ṣe ìgbà ayé Alexander the Great, àti ẹ̀ẹ́dẹ́gbẹ̀rún méje ìwé ìtàn tó wà níjọ́ yìí tí wọ́ n wà ní ilé ìwé Yunifásítì Khartoum.[19]

Iṣẹ́ olóṣèlú

àtúnṣe

Kí orílẹ̀-èdè Sudan tó di òmìnira

àtúnṣe

el-Mahi jẹ́ ọ̀kan lára àwọn tó ń kópa nínú ìjà yìí, èrò àti ìgbìyànjú rẹ̀ sì ṣe ipa pàtàkì nínú mímú kí orílẹ̀-èdè Sudan àti ìyípadà òmìnira tó gbòòrò sí i tàn kálẹ̀. Ní ọdún 1930, el-Mahi wọ́n wọ́n nínú ìṣèlú aláfẹ̀yìndà ní Sudan, ó sì ran àwọn ọmọ ẹgbẹ́ GCC lọ́wọ́ láti dá àjọ kan tó ń ṣagbátẹ̀ lórí ẹ̀rọ ìjọba orílẹ̀-èdè náà sílẹ̀, ìyẹn GGC, tó jẹ́ àjọ kan tó jẹ́ aláfẹ̀ṣẹ lórí ẹ̀sìn orílẹ̀-ède tó ń gbìyànjú láti mú èrò àwọn ará Sudan gbòdì sí ìṣàkóso ilẹ̀ Gẹ̀ẹ́sì. El-Mahi ti kopa pẹlu GGC ati pe o jẹ oluranlọwọ fun ominira Sudan.[10]

Láwọn ọdún tó ṣáájú ìgbà tí orílẹ̀-èdè náà di òmìnira, ọ̀pọ̀ ìjà ìṣèlú àti ti àwùjọ ló wáyé láàárín àwùjọ àwọn ará Sudan, nítorí pé onírúurú àwùjọ ń jà fún agbára àti ipa. Ẹgbẹ́ Kọ́múníìsì Sudan (SCP), tí ó ní àwọn ọmọlẹ́yìn tó pọ̀ láàárín àwọn òṣìṣẹ́ ìlú àti àwọn òye, jẹ́ ọ̀kan lára àwọn àjọ tó ní ipa jù lọ ní àkókò yìí. el-Mahi ṣiyemeji awọn ilana ati ero ti SCP, ṣugbọn o tun mọ ipa pataki ti ẹgbẹ naa ṣe ninu igbadun ti o gbooro fun ominira.[10]

Lẹ́yìn tí orílẹ̀-èdè Sudan di òmìnira

àtúnṣe

Sudan gba ominira lati Anglo-Egyptian Condominium ni Oṣu Kini Ọjọ 1, ọdun 1956, laisi gba lori fọọmu ati akoonu ti ofin ti o wa titi. Dipo, Apejọ ti Odafin gba iwe ti a mọ bi Igbesẹ Igbesoke, eyiti o rọpo gomina-ogbin bi olori ipinle pẹlu Igbimọ giga ti awọn ọmọ ẹgbẹ marun ti a yan nipasẹ aṣofin ti o ni idibo nipasẹ igbimọ aṣofin kan ti a yan ni aiṣe.[20] Ni ọdun ti orilẹ-ede rẹ gba ominira, el-Mahi darapọ mọ Ẹgbẹ Iṣoogun Egipti bi olori ọpọlọ lati ṣe atilẹyin igbiyanju lodi si ikọlu mẹta ti 1956 ti Egipti.[10] tun ṣe abẹwo si Egipti ni Oṣu kejila ọdun 1964 lati ṣe ayẹyẹ Ọjọ Iṣẹgun ti Egipti ni Port Said pẹlu Alakoso Gamal Abdel Nasser.[1]

 
Ìgbìmọ̀ Àgbà Ẹ̀ka Àṣà Òdìkejì Sudan: Tigani el-Mahi, Mubarak Shadad, Ibrahim Yusuf Sulayman, Luigi Adwok Bong Gicomeho àti Abdel Halim Mohamed

Àmọ́, ìjọba tuntun náà dojú kọ onírúurú ìṣòro nígbà tó ń wá bí yóò ṣe kọ́ orílẹ̀-èdè kan tó wà níṣọ̀kan tó sì ń láásìkí ní Sudan. Láàárín ọdún 1956 sí 1965, àìrètí àti ìdìtẹ̀ òṣèlú àti ọ̀pọ̀ ìdìtè́ ológun ló kó ìpayà bá orílẹ̀-èdè Sudan. Láàárín àkókò yìí, àwọn ọmọ ogun ló ń ṣàkóso Sudan fún ọdún mẹ́jọ, títí kan ìgbà tí Ibrahim Abboud jẹ ààrẹ (1958-1964) àti ìgbà Ogun Àárín Àwọn ará Sudan (1955-1972). Awọn ipolongo ologun ti mu aiṣedede iṣelu sii ati iduroṣinṣin ijọba ti ijọba ti o ni ẹtọ ti o dara julọ.[21]

Láàárín àkókò yìí, àwọn òṣìṣẹ́ àtàwọn òṣìṣé́ béèrè fún ìyípadà tó jinlẹ̀ nínú ètò ìṣúnná owó àti ètò àjọ láti fún ìjọba àjùmọ̀sọ̀ṣe lókun, èyí sì yọrí sí ìyókù lórí ìjọba ológun. Lẹhin ti Ijọba ti Oṣu Kẹwa ti ọdun 1964 ti fi Gbogbogbo Ibrahim Abboud silẹ, el-Mahi ṣiṣẹ bi ọmọ ẹgbẹ ti Igbimọ akọkọ ti Ijọba, lati Oṣu kejila Ọjọ 3 ọdun 1964 si Oṣu Keje Ọjọ 10 ọdun 1965, eyiti o ṣe alaga ijọba apapọ ti o ṣetan ọna fun awọn idibo apapọ.[22] O ṣiṣẹ bi aare igbimọ ati nitorinaa olori ipinlẹ ni ọdun 1965.[10][23]

1965 Ìbẹ̀wò Alẹ́sábẹ́tì Kejì sí Súdán

àtúnṣe
 
Elizabeth Kejì nígbà tó ṣèbẹ̀wò sí orílẹ̀-èdè Sudan ní oṣù February ọdún 1965. Àsì rèé ni Ọmọ-àgbà Philip, Duke of Edinburgh, ní apá ọ̀tún rèé ni el-Mahi àti ní ẹ̀yìn rẹ̀ ni Abdel Halim Mohamed.

On 8 February 1965, Elizabeth II visited Sudan and met with El Tigani El-Mahi, the President of the Supreme Council at the time.[24] The visit included stops in Khartoum and El Obeid. The Queen's four-day visit, the first after Sudan's independence and part of a Commonwealth tour, served to strengthen the relationship between Sudan and the United Kingdom, and marked a moment of political and cultural exchange between the two nations. On her first day, Queen Elizabeth and Prince Philip were welcomed by President El Tigani El-Mahi at Khartoum airport, before being welcomed by a large crowd as they drove from the airport to the Republican Palace, and she stayed at the colonial-era Grand Hotel in Khartoum, during her visit.[25] In a photograph taken during the state drive from Khartoum Airport, El Tigani El-Mahi is seen standing on the right side of the Queen's car, while an army officer from the entourage stands on the left. Prince Philip is also visible in the photograph, standing on the left and wearing a trilby hat.[26]

Ayaba tun gba ẹ̀ṣọ́ òdòdó kan látẹ̀ àwọn ọmọbìnrin méjì ní Khartoum, gẹ́gẹ́ bí apá kan ìkíni tó gbòòrò tó rí gbà nígbà àbẹ̀wò rẹ̀.[27] Ọ̀kan lára àwọn ohun tó mú kí àlejò náà dùn mọ́ni gan-an ni eré ẹṣin ràkúnmí tó wáyé lọ́sàn-án, níbi tó ti wà pẹ̀lú El Tigani El-Mahi. A rí àwọn méjèèjì pọ̀ nínú ọkọ̀ Rolls Royce kan tí wọ́n ń rìnrìn àjò lọ sí pápá eré ìje, tí àpọ́n àwọn olù wo Sudan tó ń láyọ̀ ń bá wọn rìn.[28] Ayaba tun ẹlẹri ijó ẹbi lakoko abẹwo rẹ, ti o ṣafikun si paṣipaarọ aṣa ti o waye laarin awọn orilẹ-ede mejeeji.[1]

Àwọn ará Omdurman, títí kan Alàgbà Mansour Ali Haseeb, tún gba Ìyáàfin àti Ọmọ-ọmọ Prince Philip, Duke of Edinburgh, lálejò, ó sì ṣe ayẹyẹ ìkíni náà ní ìṣe ìjó tí wọ́n ń ṣe ní Sudan. Ayaba ati Ọmọ-ọba Philip tun lọ si El Obeid, nibiti igbimọ giga ti agbegbe, Sayed Suleeman Wagieallah ṣe itẹwọgba wọn.[29]

Àwọn ọdún tó tẹ̀ lé e

àtúnṣe

Sudan ní ìgbà ìjọba àjùmọ̀sọ̀dá kejì, tí a tún ń pè ní ìjọba àjúnmọ̀sọ́dá kejì. Àdéhùdómíkà Kejì ní Súdàn ń tọ́ka sí àkókò kan láti ọdún 1965 sí 1969 nígbà tí àwọn ẹgbẹ́ òṣèlú padà sílé, tí wọ́n sì ń bára wọn jagun ní àwọn ìdìbò tí ìjọba àyípadà ṣe ní oṣù April àti May 1965. Láàárín àkókò yìí, àwọn òṣìṣẹ́ àti àwọn òṣìṣẹ́ olórí ti ń béèrè ìyípadà ètò ìṣúnnáà àti ètò ọ̀rọ̀ ajé láti fún ìjọba àjùmọ̀sùn-ún-ṣe lágbára, wọ́n sì ṣàṣeyọrí láti ṣẹ́gun ìjọba ológun tó ti ṣàkóso lórí Súdán ṣáájú ìgbà yẹn.[30] Sibẹsibẹ, akoko ti ijọba ti o jẹ ti o kere julọ niwon a ṣe aṣeyọri ipolongo ni 1969, ti a mu nipasẹ Colonel Gaafar Nimeiry lodi si ijọba ti Alakoso Ismail al-Azhari ati Prime Minister. Igbesẹ yii ṣe afihan opin akoko ti ijọba ti o kẹhin ti ijọba ti orilẹ-ede Sudan ati ibẹrẹ ti ijọba ọdun 16 ti Nimeiry.[30]

Láàárín àkókò yẹn, el-Mahi ṣì ń fi ojú tó fi ń wo orílẹ̀-èdè Sudan àti ìmísí àṣà ṣòdì sí ọ̀pọ̀ lára àwọn ìlànà àti àṣà ìjọba tí ó ti di òmìnira. Ó ní ìdààmú ọkàn gan-an nípa àwọn ìṣòro àìgba-mọ̀tọ́ àgbègbè àti ìkọ̀sílẹ̀ àwọn àwùjọ kan nínú àwùjọ Sudan, ó sì ń gbèjà ọ̀nà tó ń gbé ìṣàkóso lárugẹ tó sì ń mú kí ìwà ìbàjẹ́ túbọ̀ pọ̀ sí i. Sibẹsibẹ, o ṣe idojukọ lori iṣẹ iwe rẹ ati iṣẹ abẹ.[18]

Ikú

àtúnṣe

El-Mahi kú ní Khartoum ní January 8, 1970.[1][4] A ranti rẹ gẹgẹbi ọkan ninu awọn eniyan ti o ṣe pataki julọ ti imọ-jinlẹ ati ti iṣelu ni itan Sudan, ati awọn ọrẹ rẹ si igbadun fun ominira orilẹ-ede, aṣa Sudan, iṣelu, ati igbesi aye imọ-jinlè tẹsiwaju lati ṣe ayẹyẹ nipasẹ awọn amoye ati awọn onijakidijagan loni.[1][4]

Àwọn àlàyé

àtúnṣe
  1. ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.16 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4949969
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 "Ẹda pamosi" (PDF). Archived from the original (PDF) on 9 April 2023. Retrieved 27 December 2023. 
  3. ↑ 3.0 3.1 https://books.google.com/books?id=2VRJxQEACAAJ
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 "Ẹda pamosi". Archived from the original on 9 April 2023. Retrieved 27 December 2023. 
  5. ↑ 5.0 5.1 http://arabpsynet.com/Journals/SPJ/SudJouPsy2.pdf
  6. ↑ https://search.emarefa.net/en/detail/BIM-293392-the-president-of-the-state-the-first-african-psychiatrist-el
  7. ↑ https://kushsudan.org/kushites/tigani-el-mahi/
  8. ↑ Tsacoyianis, Beverly A.. Disturbing spirits : mental illness, trauma, and treatment in modernSyria and Lebanon. http://worldcat.org/oclc/1341220492. Retrieved 2023-04-09. 
  9. ↑ Ali el tigani el mahi (2017). El tigani el mahi: father of african psychiatry. Khartoum. Archived from the original on 13 April 2023. https://web.archive.org/web/20230413155343/http://41.67.20.57/cgi-bin/koha/opac-detail.pl?biblionumber=1097. Retrieved 2023-04-09. 
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 The Mahi-Baasher Heritage. http://arabpsynet.com/Journals/SPJ/SudJouPsy2.pdf. Retrieved 2023-04-09. 
  11. ↑ Mental health traditional medicine and psychiatry in Sudan. 2013-12-06. https://www.academia.edu/5413583. Retrieved 2023-04-09. 
  12. ↑ (in ar) مقدمة في تأريخ الطب العربي. الخرطوم, Soudan. 1959. http://www.sudoc.abes.fr/cbs/xslt/DB=2.1//SRCH?IKT=12&TRM=155016717&COOKIE=U10178,Klecteurweb,D2.1,E4693a7c7-27c,I250,B341720009+,SY,QDEF,A%5C9008+1,,J,H2-26,,29,,34,,39,,44,,49-50,,53-78,,80-87,NLECTEUR+PSI,R129.67.119.76,FN&COOKIE=U10178,Klecteurweb,D2.1,E4693a7c7-27c,I250,B341720009+,SY,QDEF,A%5C9008+1,,J,H2-26,,29,,34,,39,,44,,49-50,,53-78,,80-87,NLECTEUR+PSI,R208.80.154.29,FN. Retrieved 2023-04-10. 
  13. ↑ (in en) Field of Reeds: Social, Economic and Political Change in Rural Egypt: in Search of Civil Society and Good Governance. 2012-11-14. https://books.google.com/books?id=67aS2vqNpLIC&dq=%22El+Tigani+El+Mahi%22+-wikipedia&pg=PA497. Retrieved 2023-04-11. 
  14. ↑ The characteristics of people with mental illness who are under treatment in traditional healer centres in Sudan. 2011-05-24. http://dx.doi.org/10.1177/0020764010390439. Retrieved 2023-04-09. 
  15. ↑ (in en-US) The current situation of the people with mental illness in the traditional healer centers in Sudan. December 2009. https://journals.lww.com/mjp/Citation/2009/18020/THE_CURRENT_SITUATION_OF_THE_PEOPLE_WITH_MENTAL.12.aspx. Retrieved 2023-04-09. 
  16. ↑ An elegy on the memory of Professor Tigani El Mahi (Arabic poem). http://dx.doi.org/10.24911/sjp.2013.1.17. Retrieved 2023-04-09. 
  17. ↑ "Ẹda pamosi". Archived from the original on 9 April 2023. Retrieved 27 December 2023. 
  18. ↑ 18.0 18.1 (in en) Sudan: Librarianship, Documentation. 1974. https://books.google.com/books?id=TyEbAAAAMAAJ&q=%22El+Tigani+El+Mahi%22+-wikipedia. Retrieved 2023-04-11. 
  19. ↑ https://archive.today/20120724024827/http://www.britishpathe.com/record.php?id=71355
  20. ↑ https://enoughproject.org/blog/sudan-brief-history-1956
  21. ↑ https://www.usip.org/publications/2021/12/putting-sudans-political-transition-back-track
  22. ↑ https://www.usip.org/publications/2021/12/putting-sudans-political-transition-back-track
  23. ↑ The Royal Encyclopedia. https://books.google.com/books?id=kIoUAQAAIAAJ&q=%22El+Tigani+El+Mahi%22+-wikipedia. Retrieved 2023-04-11. 
  24. ↑ https://blogs.fcdo.gov.uk/petertibber/2015/02/22/50th-anniversary-of-the-state-visit-of-queen-elizabeth-to-sudan/
  25. ↑ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4949945
  26. ↑ https://www.rct.uk/collection/2003201/great-welcome-for-the-queen-elizabeth-ii-in-khartoum
  27. ↑ https://www.rct.uk/collection/2006979/hm-the-queen-in-khartoum-during-the-state-visit-to-the-republic-of-the-sudan
  28. ↑ McDougall, Russell (2021-07-19) (in en). Letters from Khartoum. D.R. Ewen: Teaching English Literature, Sudan, 1951-1965. https://books.google.com/books?id=Dos5EAAAQBAJ&dq=%22Tigani+El+Mahi%22+-wikipedia&pg=PA370. Retrieved 2023-04-11. 
  29. ↑ https://www.bbc.com/news/world-africa-62290768
  30. ↑ 30.0 30.1 https://fanack.com/sudan/history-of-sudan/democracy-and-military-coup/

Àwọn ìjápọ̀ àgbáyé

àtúnṣe
  • Àwọn ìsọfúnni tó ní í ṣe pẹ̀lúal-Tigany al-MahyWikimedia Commons ní ìkànnì

  Media jẹmọ si al-Tigany al-Mahy ni Wikimedia Commons Sudania 24 TV (YouTube) (15 Oṣu Kini ọdun 2019). ذكري التجاني الماحي .. أبو الطب النفسي في السودان - الوراق [Nranti Al-Tijani Al-Mahi, baba ti ọpọlọ ni Sudan - Al-Warraq] (ni ede Larubawa). 

Paté (1965). Ibẹwo Queen si Sudan, Kínní 1965 (YouTube).
Jẹ́ kíkójáde láti "https://yo.wikipedia.org/w/index.php?title=El-Tigani_el-Mahi&oldid=584432"