Ṣàngó: Ìyàtọ̀ láàrin àwọn àtúnyẹ̀wò

Yorùbá bò wọ́n ni àjànàkú kojá a morí nnkan fìrí, bí a bá rí erin, káwípe a rí erin ní òrò sàngó jé láàárin àwon òrìsà ile e Yorùbá. Sàngó jé òrìsà takuntakun kan gbògíìgbòógì laarinláàárín àwon òrìsà tókù ní ilè e Yorùbá. Ó jé orisà tí ìran rè kún fún ìbèrù. Ìrísí, ìṣe àti ìsọ̀rọ̀ rẹ̀ pàápàá kún fún ìbèrù nígbàtí ó wà laaye nítorípé ènìyàn la gbogbọ́ pepé sàngó jejẹ́ télè kí ó tó di òrìsàòrìṣà ààráàrá. ItanÌtàn so wipewí pé omo Òrányàn ni sangósàngó i seṣe atiàti pepé Oya, ÒsunÒṣun ati Obà jejẹ́ iyawoìyàwó rerẹ̀.

ÌhùwàsìÌhùwàsí búburú ati dídá wàhalá ati ìkolura pèlú ìjayée-ìjayé fàmílétè-kí-n-tutó pò lówó sàngó gégé bibí Oba totó beebẹ́ẹ̀ tititítí ó fi di òtéyímiká., Èyíèyí jásí wípéwí pé tomodétọmọdé tàgbà dìtè mó o. Wón fi ayé ni í lára. Ó sì fi ìlú Òyó sílè nígbèyìn-gbéyín. Ó pokùnso sí ìdí igi àyàn kan lébà ònà nítòsí Òyó nígbàtí Oya: ÌyàwoÌyàwó rerẹ̀ kan tókù náà sì di odò.

Ogbón tí àwon ènìyàn sàngó tókù dá láti fi bá àwon òtá rè jà nípa títítíti iná bolé won àti béèbéè lo ni ó so sàngó di òrìsàòrìṣà tí wonwọ́n ń bo títí dòní tí wón sì ńfi enu won tubatúúbá wípéwí pé sàngó sangókò kòsoso: Oba koso.

OrísirísíOríṣiríṣi orúko ni a mòmọ sàngó sí nínú èyí tí gbogbo won sì ní ìtumò tàbí ìdí kan pàtó ti a fi ńpè wọ́n béè. Àwon onikoorúko biibíi ìwònyìí.:

1. OlukosoOlúkòso: EnitíẸnití a mò momọ́ kòso tàbí oba tí ó wolè sí kòso.

2. ArèfúnjayéArèkújayé:

5. Olójú Orógbó: nítorípé orógbó ni obì tirè, òun ni ó sì máa ńsàfééríń ṣàféérí nígbà ayé rè. OrógbóOrógbó náà sì ni a maamáa nloń nilo ní ojúbo saàngósàngó tititítí di onìòní.

6. Èbìtì-àlàpà-peku-tiyètiyè: OrisaÒrìṣà tí ó máa ńfiń fi ìbínú gbígbóná pa ènìyàn ni àpalàyà tàbí àpafòn.

7. Onibon òrun: gégé bí òrìsà ó ń mú kí ààráàrá sán wá latiláti ojú òrun pèlú ìrókèkè tó lágbára.

8. Jàkúta: gégé bí orisaòrìṣà tí nfiń fi òkúta jà (edunedùn ààráàrá). IrufeIrúfẹ́ òkúta kékeré kan tí ó máa sekúpa ènìyàn nípasènípasẹ̀ sàngó

9. Abotumo-bí-owú: Òrìsà o leeléè wolewolé pa eniyan bajeènìyàn bi eni pepé erù eruń nlalá ni oó woluwólu iruirú eni beebẹ́ẹ̀.

10. Èbìtì-káwó-pònyìn-soro: IrufeIrúfẹ́ OrisaÒrìṣà tití oó jejẹ́ wipewí ìsowópé ìṣowó-sekupasekúpa asebiiasebi rerẹ̀ maamáa ńya ènìyàn lénu gidigidi.

11. Alágbára-inú-aféfé: Òrìsà tí ó jé wípé owojaowọ́jà a re, máa ńwá láti inú aféfé tàbí òfurufú ni.

12. Abánjà-majebimájẹ̀bi: òrìsàòrìṣà tíí jà láì sègbèṣègbè léhìnléyìn asebiaṣebi tàbí seṣe àsìmúàṣìmú elòmíràn fún oníséoníṣé ibi.

13. Lánníkú-oko-oya: Òrìsà tí o ni èrù iku níkàwóóníkàwó.

14. Òkokonkò èbìtì: Òrìsà tí ó le subú lu ènìyàn bii ìgànnán tí ó ti denukolèdenukọlè.