Idibo Ni Naijiria
Ìdìbò ní Nàìjíríà jẹ́ àwọn ọ̀nà yíyan àwọn aṣojú sí ìjọba àpapọ̀ ti orílẹ̀-èdè Nàìjíríà àti oríṣiríṣi àwọn ìpínlẹ̀ ní orílẹ̀-èdè olómìnira kẹrin Nàìjíríà.[1] Ìdìbò ní Nàìjíríà bẹ̀rẹ̀ láti ọdún 1959 pẹ̀lú àwọn ẹgbẹ́ òṣèlú oríṣiríṣi. [2][3][4][5] Ó jẹ́ ọ̀nà ti yíyan àwọn olùdarí níbití àwọn ará ìlú ti ní ẹ̀tọ́ láti dìbò àti láti dìbò fún.[6] Fún ọdún 2023, àwọn ọmọ orílẹ̀-èdè Nàìjíríà ń múra sílẹ̀ fún àwọn ìdìbò Ààrẹ pẹ̀lú àwọn olùdìbò bíi mílíọ̀nù mẹ́tà-lé-láàdọ́rún ó lé ní irínwó (93.4 m) tí ó yẹ ní gbogbo orílẹ̀-èdè fún ìdìbò ọjọ́ karùn-lé-lógún oṣù kejì.[7]
Ìbẹ̀rẹ̀pẹ̀pẹ̀
àtúnṣeÀwọn ọmọ Nàìjíríà máa ń yan olórí orílẹ̀-èdè ní ìpele ìjọba àpapọ̀ (Ààrẹ orílẹ̀-èdè Nàìjíríà) àti ilé ìgbìmọ̀ aṣòfin (Ìgbìmọ̀ Aṣòfin Orílẹ̀-Èdè). Àwọn ènìyàn ló ń yan Ààrẹ. Àpéjọ orílẹ̀-èdè ní àwọn ìyẹwu méjì. Ilé àwọn aṣojú ní àwọn ọmọ ẹgbẹ́ 360, tí a yan fún ọdún mẹ́rin ní àwọn agbègbè ìjókòó kan. Ilé Ìgbìmọ̀ náà ní àwọn ọmọ ẹgbẹ́ 109, tí a yàn fún ọdún mẹrin: ọ̀kọ̀ọ̀kan àwọn ìpínlẹ̀ ẹ̀rìn-dín-lógójì ti pín sí àwọn agbègbè ìgbìmọ̀ mẹ́ta, ọ̀kọ̀ọ̀kan wọn jẹ́ aṣojú nípasẹ̀ ìgbìmọ̀ kan; Agbègbè Olú-ìlú àpapọ̀ jẹ́ aṣojú nípasẹ̀ ìgbìmọ̀ kan ṣoṣo.[8][9]
Nàìjíríà ní ètò ẹgbẹ́ òṣèlú, tí ó ní ẹgbẹ́ méjì tàbí mẹ́ta alágbára àti ẹgbẹ́ kẹta tí ó ṣàṣeyọrí nínú ìdìbò. Síbẹ̀síbẹ̀, àwọn ọmọ ẹgbẹ́ ti People's Democratic Party (PDP) ti ṣàkóso ipò ààrẹ láti ìgbà tí ìdìbò ti bẹ̀rẹ̀ ní ọdún 1999 títí di ọdún 2015 nígbà tí Muhammadu Buhari borí nínú ìdìbò ààrẹ. [10]
Ìdìbò 2007
àtúnṣeÀwọn ìdìbò gbogboògbò Nàìjíríà ti ọdún 2007 wáyé ní ọjọ́ kẹrìnlá oṣù kẹrin àti ọjọ ọ̀kàn-lé-lógún oṣù kẹrin ọjọ́ 2007.[11] Gómìnà àti àwọn ìdìbò àpéjọ ìpínlẹ̀ wáyé ní ọjọ́ kẹrìnlá oṣù kẹrin, ní àkókò tí àwọn ìdìbò alákoso àti ti orílẹ̀-èdè wáyé ní ọ̀sẹ̀ kan lẹ́hìn náà ní oṣù kẹrin ọjọ́ ọ̀kàn-lé-lógún. Olóògbé Umaru Yar'Adua jáwé olúborí nínú ìdìbò tí ó ní àríyànjiyàn púpọ̀ jùlọ fún ẹgbẹ́ òṣèlú People's Democratic Party (PDP) àti pé ó bura ní ọjọ́ ọ̀kàn-dín-lógbọ̀n oṣù karùn.[12]
Lẹ́hìn ìdìbò ààrẹ, àwọn ẹgbẹ́ tí ń ṣàkíyèsí ìdìbò náà fún ní ìgbéléwọ̀n àìbalẹ̀. Olóyè European Union Olùwòye Max van den Berg ròyìn pé mímú ti àwọn ìdìbò náà “ṣubú kuru” ti àwọn ìpìlẹ̀ àgbáyé ìpìlẹ̀, àti pé “a kò lè gba ìlànà náà láti jẹ́ ìgbẹ́kẹ̀lé. "[13] Àgbẹnusọ fún ẹ̀ka ìpìlẹ̀ United States ti Amẹ́ríkà sọ pé “ó jẹ́ wàhálà púpọ̀” nípasẹ̀ àwọn ìdìbò dìbò, ó pè wọ́n ní “àṣìṣe”, ó sọ pé ó nírètí pé àwọn ẹgbẹ́ òṣèlú yóò yanjú èyíkéyìí ìyàtọ̀ lórí ìdìbò nípasẹ̀ àlàáfíà, àwọn ọ̀nà t’ólófin. [14]
Àwọn Ìtọ́ka Sí
àtúnṣe- ↑ Oni, Samuel; Chidozie, Felix; Agbude, Godwyns (2014-08-11) (in en). Electoral Politics in the Fourth Republic of Nigeria's Democratic Governance. Rochester, NY. SSRN 2478822. https://papers.ssrn.com/abstract=2478822.
- ↑ "Nigerian elections: A history and a loss of memory". TheCable (in Èdè Gẹ̀ẹ́sì). 2019-05-18. Retrieved 2022-12-03.
- ↑ "Revisiting the Nigerian 1959 federal election". The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Èdè Gẹ̀ẹ́sì). 2017-09-11. Retrieved 2022-12-03.
- ↑ Awa, E. O. (1960). "Federal Elections in Nigeria, 1959". The Indian Journal of Political Science 21 (2): 101–113. ISSN 0019-5510. JSTOR 41853826. https://www.jstor.org/stable/41853826.
- ↑ "The Threat Of Electoral Violence – THISDAYLIVE". www.thisdaylive.com. Retrieved 2022-12-03.
- ↑ Azikiwe, Nnamdi (1957). The development of political parties in Nigeria. London: Office of the commissioner in the United Kingdom.
- ↑ Egbejule, Ope Adetayo,Alia Chughtai,Eromo. "Nigeria 2023 election: All you need to know". www.aljazeera.com (in Èdè Gẹ̀ẹ́sì). Retrieved 2023-02-23.
- ↑ Goitom, Hanibal (May 2012). "Nigeria: Election Laws | Law Library of Congress". www.loc.gov. Retrieved 2020-05-25.
- ↑ Ahmadu, Kurfi (1983). The Nigerian General Elections 1959 and 1979 and the aftermath. MacMillan. ISBN 9781327421.
- ↑ "People's Democratic Party | History, Objectives, & Facts". Encyclopedia Britannica (in Èdè Gẹ̀ẹ́sì). Retrieved 2020-05-25.
- ↑ Ola Awoniyi: "Nigeria sets date for elections" Archived 13 September 2012 at the Wayback Machine., Mail & Guardian. 29 August 2006.
- ↑ Barry Moody, "Nigeria court clears way for late presidential bid", Reuters (Alertnet.org), 16 April 2007.
- ↑ "Nigeria election 'worst ever seen'", SMH News, 24 April 2007.
- ↑ "Huge win for Nigeria's Yar'Adua", BBC News, 23 April 2007.