Laila Dogonyaro
Laila Dogonyaro (Ọjọ́ kẹwàá oṣù Kejìlá ọdún 1944 – Ọjọ́ kejìdínlọ́gbọ̀n oṣù kẹrin ọdún 2011) jẹ́ ajìjàgbara Nàìjíríà tí ó jẹ́ Ààrẹ ẹgbẹ́ National Council of Women's Societies láti ọdún 1993 sí ọdún 1995. Ní ìbẹ̀rẹ̀ àwọn ọdún 1970, ó jẹ́ Akowe Jam'iyyar Matan Arewa, àjọ kan tó ń ràn wọ́n lọ́wọ́.
| Laila Dogonyaro | |
|---|---|
| Ọjọ́ìbí | 10 December 1944 Garun Gabas, Jigawa State |
| Aláìsí | 28 April 2011 (ọmọ ọdún 66) Kano, Nigeria |
| Orílẹ̀-èdè | Nigerian |
| Iṣẹ́ | Feminist activist, Politician |
| Gbajúmọ̀ fún | Founder of the Women's Opinion Leaders Forum (WOLF) |
| Political party | National Party of Nigeria |
Àwọn ọdún ìbẹ̀rẹ̀ pẹ̀pẹ̀
àtúnṣeA bí Laila Dogonyaro ní ọjọ́ kẹwàá oṣù Kejìlá ọdún 1944 ní Garun Gabas, ìlú kan ní agbègbè Hadejia ti Ìpínlẹ̀ Kano nígbà náà (ní báyìí ìpínlẹ̀ Jigawa ), àríwá Nàìjíríà. Ó jẹ ọmọ bàbá Siria àti iya Hausa-Fulani. Laila lọ sí ilé-ìwé alákọ̀ọ́bẹ̀rẹ̀ Saint Louis, Kano, ó sì rí gbígbà wọlé sí Ilé-ìwé Atẹle Ilorin ṣùgbọ́n kò lè tẹ̀síwájú nínú ẹ̀kọ́ rẹ̀ nítorí àṣà Àríwá lórí ẹ̀kọ́ àwọn ọmọbìnrin. Ọmọ ọdún mẹ́tàlá ni wọ́n fẹ́ ẹ fún Alhaji Ahmed Gusau gẹ́gẹ́ bí ìyàwó, ọkùnrin àgbà tó ṣiṣẹ́ fún GB Ollivant. [1]
Ìjìjàgbara
àtúnṣeWọ́n sọ pé ọkọ Laila ti kọ́kọ́ sàfihàn rẹ̀ sí àwọn ọ̀ràn àgbàwí tí ọkọ rẹ̀ kejì, Ambassador MBG Dogonyaro, ṣe àtìlẹyìn ní kíkún.[2] Ní ọdún 1963, ó di ọmọ ẹgbẹ́ tí ó ṣẹ̀dá Jam'iyyar Matan Arewa (JMA), ẹgbẹ́ àwọn obìnrin tí ó ní ìbátan pẹ̀lú NPC tí ó ń ṣàkóso pẹ̀lú ìdojúkọ lórí ìgbáyégbádùn àwọn ìdílé tálákà ní àwọn agbègbè àríwá Nàìjíríà. Àjọ náà ṣètò àwọn ilé-ìwé, àwọn ilé-iṣẹ́ WAEC àti àtìlẹyìn fún yíyan àwọn obìnrin ní agbègbè náà.
Ní ọdún 1977, Dogonyaro díje nínú òsèlú nígbà tí ó díje ìbò ní agbègbè Tudun Wada ní ìpínlẹ̀ Kaduna. Ní ọdún 1979, ó jẹ́ ọmọ ẹgbẹ́ ti National Party of Nigeria tí ó ṣe ìjọba. Lẹ́hìn tí ó kùnà láti borí ìdìbò náà, ó tẹ̀síwájú pẹ̀lú ìjìjàgbara rẹ̀ fún ìfisí àwọn obìnrin. Láìpẹ́ ó di olókìkí díẹ̀ sí i ní àwọn ìpolongo lórí àwọn ọ̀ràn nípa àwọn ọmọdé àti àwọn obìnrin. Ó ní nǹkan ṣe pẹ̀lú nọ́ḿbà àwọn ìgbésẹ̀ abo. Ìjàkadì rẹ̀ sí bàbá-ńlá àti akọ àti abo ṣe ìrànlọ́wọ́ láti yí ìwòye padà nípa àwọn obìnrin ní àríwá Nàìjíríà.[3]
Láti ọdún 1985 sí ọdún 1993, ó jẹ́ alága ìpínlẹ̀ Kaduna fún Ìgbìmọ̀ National Council for Women's Societies (NCWS) ti Ìpínlẹ̀ Kaduna ó sì di Ààrẹ ẹgbẹ́ ní ọdún 1993. Ní ọdún 1998, ó bẹ̀rẹ̀ ètò àjọ rẹ̀, Apejọ Àwọn Olórí Èrò Obìnrin (WOLF).
Àwọn ọlá
àtúnṣeLaila Dogonyaro ni ó gba ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ọlá àti àwọn àmì-ẹ̀rí, èyí tí ó ṣe pàtàkì jùlọ ní àkọ́lé orílẹ̀-èdè ti Officer of the Order of the Niger (OON) tí ìjọba àpapọ̀ fún un ní ọdún 2001 láti ṣe ìmọrírì ìgbìyànjú rẹ̀. Emir ti Gumel, Alhaji Ahmed Muhammad Sani tún fún Dogonyaro ni oyè ìjòyè ti Garkuwar Garki tí ó sì fi sí i ní ibi ayẹyẹ ńlá kan ní Oṣù Kìíní, ọdún 1995, èyí tí ó jẹ́ obìnrin àkọ́kọ́ ní àríwá Nàìjíríà tí ó di fífún ní oyè àṣà.
Àwọn ọmọ
àtúnṣeLaila Dogonyaro ní ọmọ mẹ́fà: Mohammed Ahmed, oníṣòwò kan; Maryam Dogonyaro, Bilkisu Dogonyaro, Amina Dogonyaro; Binta Dogonyaro tó jẹ́ adájọ́ nílùú Abuja, àti Isa Dogonyaro tó jẹ́ òṣìṣẹ́ àjọ tó ń mójútó ètò ọ̀rọ̀ ajé àti owó (EFCC). Binta, adájọ́, ni olùdásílẹ̀ Laila Dogonyaro Islamic Centre (LDIC), Abuja.[4]
Ikú
àtúnṣeLaila Dogonyaro kú ní Aminu Kano Teaching Hospital (AKTH) ní Kano ní Ọjọ́bọ̀ ,ọjọ́ kejìdínlọ́gbọ̀n oṣù Kẹrin ọdún 2011, lẹ́hìn àìsàn díẹ̀. [5] Ìlú rẹ̀ ní Garki ní ìpínlẹ̀ Jigawa ni wọ́n sin ín sí.[6] Nínú oríyìn, Igbá-kejì Ààrẹ nígbà kan rí, Atiku Abubakar, sọ pé, “Hajiya Dogonyaro dúró ní èjìká sí èjìká láàárín àwọn obìnrin olókìkí orílẹ̀-èdè yìí: Ìyáàfin Funmilayo Ransome Kuti, Iyaafin Eyo Ita ati Queen Amina ti Zaria, láàárín àwọn mìíràn”. Ó ní olóògbé ajàfitafita náà jẹ́ àwòkọ́se fún ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn obìnrin lórílẹ̀-èdè Nàìjíríà àti pé ọ̀nà tó dára jù láti bu ọlá fún un ni kí àwọn èèyàn máa tẹ̀síwájú nínú ìfẹ́ ẹ̀kọ́ obìnrin àti ṣíṣe kóríyá fún ìdàgbàsókè orílẹ̀-èdè.[7]
Àwọn Ìtọ́kasí
àtúnṣe- ↑ Malogo, Bruce (May 1, 2011). "What Life Taught Me". NBF News (Nigeria).
- ↑ "Laila DogonYaro: Exit of Arewa’s female titan". Daily Trust. 30 April 2011. Retrieved 6 May 2023.
- ↑ "Unveiling the Core of Northern Women". 11 October 2020.
- ↑ "Parents told to prioritise children education | Dailytrust". dailytrust.com. Archived from the original on 2021-07-12. Unknown parameter
|url-status=ignored (help) - ↑ "Laila Dogonyaro Passes On At 67". Abuja. 29 April 2011. https://allafrica.com/stories/201104290332.html. (subscription required)
- ↑ "Woman activist, Laila Dogonyaro laid to rest". 29 April 2011.
- ↑ "Hajiya Laila Dogonyaro was a trail blazer -Atiku - P.M. News".