Umaru Musa Yar'adua
Umaru Musa Yar'Adua (16 August, 1951 - 5 May, 2010[1]) je Aare Naijiria keji ni Igba Oselu Ekerin ni orile-ede Naijiria. O je Gomina Ipinle Katsina lati 29 May, 1999 titi di 28 May, 2007.
Umaru Musa Yar'Adua | |
|---|---|
 | |
| Ààrẹ ilẹ̀ Nàìjíríà | |
| In office 29 Oṣù Kàrún 2007 – 5 Oṣù Kàrún 2010 | |
| Vice President | Goodluck Jonathan |
| Asíwájú | Olúṣẹ́gun Ọbásanjọ́ |
| Arọ́pò | Goodluck Jonathan |
| Gómìnà Ìpínlẹ̀ Katsina | |
| In office 29 Oṣù Kàrún 1999 – 29 Oṣù Kàrún 2007 | |
| Asíwájú | Joseph Akaagerger |
| Arọ́pò | Ibrahim Shema |
| Àwọn àlàyé onítòhún | |
| Ọjọ́ìbí | 16 Oṣù Kẹjọ 1951 Kàtsínà, Nàìjíríà |
| Aláìsí | 5 May 2010 (ọmọ ọdún 58) Aso Rock, Abuja, Nigeria |
| Ọmọorílẹ̀-èdè | Nigerian |
| Ẹgbẹ́ olóṣèlú | Ẹgbẹ́ Olóṣèlúaráìlú àwọn Aráàlù (1998–dòní) |
| Other political affiliations | People's Redemption Party (Before 1989) Social Democratic Party (1989–1998) |
| (Àwọn) olólùfẹ́ | Turai Yar'Adua (1975–2010) Hauwa Umar Radda (1992–1997) |
| Alma mater | Barewa College Yunifásítì Àmọ́dù Béllò |
A kede rẹ ni olubori ninu idibo aarẹ orilẹ -ede Naijiria ti o waye ni ọjọ 21 Oṣu Kẹrin ọdun 2007, ati pe o bura ni ọjọ 29 Oṣu Karun 2007.
O ti ṣiṣẹ gẹgẹ bii gomina Katsina lati ọdun 1999 si 2007; o si je omo egbe People's Democratic Party (PDP). Ni ọdun 2009, Yar'Adua lọ si Saudi Arabia lati gba itọju fun pericarditis. O pada si Naijiria ni ọjọ kẹrinlelogun oṣu keji ọdun 2010, nibi ti o ti ku ni ọjọ karun ni oṣu karun.
Ilera
àtúnṣeNi ọdun 2007, Umaru Yar'Adua, ti o jiya lati ipo kidinrin, koju awọn alariwisi rẹ si ere elegede ni igbiyanju lati fopin si awọn asọye nipa ilera rẹ. Ni ọjọ 6 Oṣu Kẹta ọdun 2007 o ti gbe lọ si Germany fun awọn idi iṣoogun, ṣiwaju awọn agbasọ ọrọ nipa ilera rẹ. Agbẹnusọ rẹ sọ pe eyi jẹ nitori aapọn ati pe Yar'Adua sọ pe o dara ati pe laipe yoo pada si ipolongo. Ijabọ miiran, eyiti agbẹnusọ Yar'Adua kọ silẹ, sọ pe Yar'Adua ṣubu lulẹ lẹhin ti o jiya ikọlu ọkan ti o sise mo.
Ni ọjọ 28 Oṣu kẹfa ọdun 2007, Yar'Adua ṣe afihan ikede awọn ohun -ini rẹ ni gbangba lati Oṣu Karun (di aarẹ Naijiria akọkọ lati ṣe bẹ), ni ibamu si eyiti o ni ₦ 856,452,892 (US $ 5.8 million) ninu awọn ohun -ini, million 19 million ($ 0.1 million) ti tí ó jẹ́ ti ìyàwó rẹ̀. O tun ni ₦ 88,793,269.77 ($ 0.5 million) ni awọn gbese. Ifihan yii, eyiti o mu ileri iṣaaju-idibo ti o ṣe, ni ipinnu lati ṣeto apẹẹrẹ fun awọn oloselu Naijiria miiran ati ṣe irẹwẹsi ibajẹ.
Ebi re
àtúnṣeWó n bi Umaru Yar'adua si ilu Katsina ni Nàìjíríà;[2] bàbá ré n je Musa Yar'Adua, ti o je okan ninu àwon Minisiter ni Ilu Eko ni Republiki akoko Nàìjíríà, osi je oloye Matawallen Katsina ni ilu Katsina, oyè ti Yar'Adua jogun. Bàbá-Bàbá Mallam Umaru ló ti je oyè Matawallen Katsina, ti iyà bàbá ré ti ń jè Binta, ti o wá lati Fulani awon Sullubawa , je omo oba Katsina ati arabirin Emir Muhammadu Dikko.[3][4]
Ìgbésí ayé rẹ̀
àtúnṣeA bi Yar'adua ni Katsina; baba rẹ, Musa Yar'Adua, jẹ Minisita fún Ẹ̀kọ́ ni Orilẹ -ede Akọkọ ati pe o ni oyè akọle ti Matawalle (tabi olutọju ile iṣura ọba) ti Emirate Katsina, akọle eyiti Yar'Adua jogun. Baba baba rẹ, Malam Umaru, tun ti ni akọle Matawallen Katsina, nigba ti iya -nla baba rẹ, Binta, Fulani lati idile Sullubawa, jẹ ọmọ -binrin ọba Katsina ati arabinrin Emir Muhammadu Dikko.Alhaji Umaru Yar'Adua fẹ Europe Umaru Yar'Adua ti Katsina ni 1975; wọn bi ọmọ meje (ọmọbinrin marun ati ọmọkunrin meji) ati awọn ọmọ -ọmọ pupọ. Ọmọbinrin wọn Zainab ti fẹ gomina ipinlẹ Kebbi tẹlẹ Usman Saidu Nasamu Dakingari. Ati ẹlomiran, Nafisa ti ni iyawo si Isa Yuguda gomina tẹlẹ ti Ipinle Bauchi; ati Maryam ti ni iyawo si Ibrahim Shema Gomina tẹlẹ ti Ipinle Katsina.Yar'Adua ni iyawo si Hauwa Umar Radda lati ọdun 1992 si 1997, o si bi ọmọ meji
Eko
àtúnṣeO bẹrẹ ẹkọ rẹ ni Rafukka Primary School ni ọdun 1958, o si lọ si Dutsinma Boarding Primary School ni ọdun 1962. O lọ si Ile -iwe ijọba ni Keffi lati 1965 titi di 1969. Ni 1971 o gba Iwe -ẹri Ile -iwe giga lati [[Barewa College [5] attended lọ sí Ahmadu Bello University ní Zaria lati ọdun 1972 si 1975, nibiti o ti gba alefa bachelor ni Ẹkọ ati Kemistri, lẹhinna pada ni 1978 lati lepa alefa titunto si ni Analytical Chemistry.
Itan gege bi osise
àtúnṣeIṣẹ akọkọ ti Yar'Adua se wa ni Ile -ẹkọ Ọmọde Mimọ ni Ilu Eko (1975–76). Lẹyin naa o ṣiṣẹ gẹgẹ bi olukọni ni College of Arts, Science, and Technology ni Zaria, Ipinlẹ Kaduna, laarin ọdun 1976 si 1979. Ni ọdun 1979, o bẹrẹ ṣiṣẹ gẹgẹ bi olukọni ni College of Art Science, o wa ni ipo yii titi di ọdun 1983, nigbati o bẹrẹ ṣiṣẹ ni eka ile -iṣẹ. Yar'Adua ṣiṣẹ ni Sambo Farms Ltd ni Funtua, Ipinle Katsina, gẹgẹ bi aṣaaju -ọna Gbogbogbo aṣaaju -ọna laarin ọdun 1983 si 1989. O ṣe iranṣẹ gẹgẹ bi Igbimọ Igbimọ ti Ile -iṣẹ Ipese Awọn agbẹ ni ipinlẹ Katsina laarin ọdun 1984 si 1985, Ọmọ ẹgbẹ Igbimọ Alakoso ti Ile -ẹkọ giga Katsina. of Arts, Science and Technology Zaria ati Katsina Polytechnic laarin 1978 ati 1983, Alaga Igbimọ ti Idoko -owo Ipinle Katsina ati Ile -iṣẹ Idagbasoke Ohun -ini laarin 1994 ati 1996. O tun ṣiṣẹ bi oludari ti awọn ile -iṣẹ pupọ, pẹlu Habib Nigeria Bank Ltd, 1995–99; Lodigiani Nigeria Ltd, 1987–99, Holdings Hamada, 1983–99; ati Madara Ltd, Vom, Jos, 1987–99. O jẹ Alaga ti Nation House Press Ltd, Kaduna, lati 1995 si 1999.
Ẹgbẹ Oselu
àtúnṣeNi Republic keji (1979 - 83), Yar'Adua jẹ ọmọ ẹgbẹ ti Ẹgbẹ Irapada Eniyan ti osi, lakoko ti baba rẹ jẹ Igbakeji Alaga Orilẹ -ede ti Ẹgbẹ ti Orilẹ -ede Naijiria. Lakoko eto iyipada ti Gbogbogbo Ibrahim Babangida si Orilẹ -ede Kẹta, Yar'Adua jẹ ọkan ninu awọn ọmọ ipilẹ ti Peoples Front of Nigeria pẹlu awọn ọmọ ẹgbẹ miiran bii Atiku Abubakar, Baba Gana Kingibe, Bola Tinubu, Sabo Bakin Zuwo, Wada Abubakar, Abdullahi Aliyu Sumaila, Abubakar Koko ati Rabiu Musa Kwankwaso, ẹgbẹ oṣelu labẹ aṣaaju arakunrin rẹ, Oloye Major-General Shehu Musa Yar'Adua. Ẹgbẹ yẹn nigbamii dapọ lati ṣe Ẹgbẹ Social Democratic Party. Yar'Adua jẹ ọmọ ẹgbẹ ti Apejọ Agbegbe 1988. O jẹ ọmọ ẹgbẹ ti National Caucus ati Akọwe Ipinle SDP ni Katsina o dije si ipo gomina ni ọdun 1991, ṣugbọn o padanu si Saidu Barda, oludije ti Apejọ Republikani Orilẹ -ede ati ọrẹ ti Babangida.
Gege bi Gomina ti Katsina
àtúnṣeNi ọdun 1999, Yar'Adua gba ipo gomina ipinlẹ naa. Oun ni gomina akọkọ lati kede awọn ohun -ini rẹ ni gbangba. Isakoso Yar'Adua rii ọpọlọpọ awọn idagbasoke ni ipinlẹ naa. Katsina di ipinlẹ karun -un ariwa ariwa orilẹ -ede Naijiria lati gba sharia, tabi ofin Islam. Ẹkọ ti ṣe pataki ati ọpọlọpọ awọn ile -iwe ni a kọ ni awọn agbegbe agbegbe. Yar'Adua tun funni lori ileri rẹ ti ṣiṣe iṣakoso ijọba ti o munadoko, pẹlu ibajẹ jẹ idiwọ pupọ. Ni ọdun 2003, lẹhinna o tun dibo fun igba keji ni ọfiisi ati pe arọpo rẹ ni Ibrahim Shema.
Idibo Aare ti 2007
àtúnṣeNi ọjọ 16–17 Oṣu kejila ọdun 2006, a yan Yar'Adua gege bi oludije aarẹ ẹgbẹ oṣelu Peoples Democratic Party fun idibo oṣu kẹrin ọdun 2007, ti o gba ibo 3,024 lati ọdọ awọn aṣoju ẹgbẹ; alatako to sunmo e, Rochas Okorocha, gba ibo 372. Aseyori Yar'Adua ni ile -iwe alakọbẹrẹ ni a sọ si atilẹyin ti Aare Olusegun Obasanjo lọwọlọwọ; Ni akoko yiyan rẹ o jẹ eeyan ti ko foju han lori ipele orilẹ -ede, ati pe a ti ṣe apejuwe rẹ bi “ọmọlangidi” ti Obasanjo ti ko le bori yiyan naa labẹ awọn ipo to dara. Laipẹ lẹhin ti o bori yiyan, Yar'Adua yan Goodluck Jonathan, gomina Ipinle Bayelsa, gẹgẹ bi oludije igbakeji aarẹ. Wiwo miiran ti atilẹyin ti o gba lati ọdọ Alakoso Olusegun Obasanjo ni pe o jẹ ọkan ninu awọn gomina ti n ṣiṣẹ diẹ pẹlu igbasilẹ ti ko ni abawọn, laisi awọn ifura eyikeyi tabi awọn ẹsun ibajẹ. O tun jẹ ti People's Democratic Movement (PDM) - ẹgbẹ oselu ti o lagbara ti arakunrin rẹ ti o ku, Shehu Musa Yar'Adua, ti o tun jẹ igbakeji Obasanjo nigba ijọba ologun rẹ. Ninu idibo aarẹ, ti o waye ni ọjọ 21 Oṣu Kẹrin ọdun 2007, Yar'Adua bori pẹlu 70% ti ibo (awọn ibo miliọnu 24.6) ni ibamu si awọn abajade osise ti o jade ni ọjọ 23 Oṣu Kẹrin. Idibo naa jẹ ariyanjiyan pupọ. Ti o ṣofintoto lile nipasẹ awọn alafojusi, bakanna pẹlu awọn oludije alatako akọkọ meji, Muhammadu Buhari ti Gbogbo Nigeria Peoples Party (ANPP) ati Atiku Abubakar ti Action Congress (AC).
Lẹhin idibo, Yar'Adua dabaa ijọba ti iṣọkan orilẹ -ede. Ni ipari oṣu kẹfa ọdun 2007, awọn ẹgbẹ alatako meji, ANPP ati Progressive Peoples Alliance (PPA), gba lati darapọ mọ ijọba Yar'Adua.
Ijoba
|
Àyọkà yìí tàbí apá rẹ̀ únfẹ́ àtúnṣe sí. Ẹ le fẹ̀ jù báyìí lọ tàbí kí ẹ ṣàtúnṣe rẹ̀ lọ́nà tí yíò mu kúnrẹ́rẹ́. Ẹ ran Wikipedia lọ́wọ́ láti fẹ̀ẹ́ jù báyìí lọ. |
Àwọn ìtọ́kasí
àtúnṣe- ↑ "Nigeria President Yar'Adua dies after long illness". Archived from the original on 2010-05-08. Retrieved 2010-05-08.
- ↑ Abatan, Tunde (21 April 2007). "Presidency: A Fulani contest". Daily Independent (Lagos), via odili.net (Independent Newspapers Limited, Lagos). Archived from the original on 9 August 2020. https://web.archive.org/web/20200809133743/http://odili.net/news/source/2009/jan/25/215.html.
- ↑ Daily Trust, Yar'Adua Interview, 3 March 2007
- ↑ "Celebration Galore as Yaradua is Installed Mutawallen Katsina". This Day (Lagos). 4 July 2002. Archived from the original on 11 November 2007. https://web.archive.org/web/20071111140403/http://www.thisdayonline.com/archive/2002/07/04/20020704dia03.html.
- ↑ [https: //web.archive.org/web/20110130075725/http: //www.yaradua2007.com/index. php? option = com_content & task = view & id = 14 & Itemid = 26 "Biodata"] Check
|archive-url=value (help). Archived from [http: //www.yaradua2007.com/index.php? option = com_content & task = view & id = 14 & Itemid = 26 the original] Check|url=value (help) on 30 January 2011. Retrieved 3 Kínní 2007. Unknown parameter|url-status=ignored (help); Unknown parameter|oju opo wẹẹbu=ignored (help); Unknown parameter|akede=ignored (help); Unknown parameter|ọdun=ignored (help); Check date values in:|access-date=(help)
| Wikimedia Commons ní àwọn amóunmáwòrán bíbátan mọ́: Umaru Musa Yar'adua |