Èdè Àbèsàbèsì
Àbèsàbèsì tàbí Akpes jẹ́ èdè ní Nàìjíríà (ní àwọn Ìpínlẹ̀ Òndó).[1]
Àbèsàbèsì | |
---|---|
Akpes | |
Sísọ ní | Nàìjíríà |
Agbègbè | Ìpínlẹ̀ Òndó |
Èdè ìbátan | Niger-Kóngò
|
Àwọn àmìọ̀rọ̀ èdè | |
ISO 639-3 | ibe |
Dialect comparison
àtúnṣe- See also: Akpes word lists (Wiktionary)
Àbèsàbèsì dialects and Èdè Yorùbá:[1]
Èdè Gẹ̀ẹ́sì (English) | Èdè Yorùbá | Àsè | Àkùnù | Ikaram (Ikorom) | Gèdègédé | Ibaram | Dája (Ajowa) | Èsùkù (Ajowa) | Àkùnù (Ajowa) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
arm/hand | ọwọ́ | ɔbɔ | ɔbɔ | ɔbɔ | ɔbɔ | ɔbɔ | ɔbɔ | ɔ́bɔ́ | ɔbɔ |
arrow | ɔ̀luk | ɔ̀ju | ɔ̀lua | ɔlúguŋgɛ̀nɛ̀ | ɔ̀luk | ɔ̀lugu | ɔ̀ju | ||
ashes | èrúń | uhuŋo | ìhuŋgo | ihugo | íhúgó | ihũko | ihũko | ìhunko | íhúŋgó |
ask (question) | béèrè | bí | bii | ibiónehu | bu | bii | bili | bilì | bim |
back | ẹ̀yìn | òtʃum | òtʃum | otʃúm | etʃúm | òtʃum | èʃũ | èsũn | òtʃum |
be | dɔg | ɛ́dɔwu | dɔ̀gã̀ | duk | duk | ídɔ̀gi | dogi | ɛduɔ | |
beans | ẹ̀wà | aje | aje | aje | ɛje | ɛdʒe | ɛjɛ | ájɛ́ | |
bee | oyin | ɔmu | ɔmũ | ɔmũ | ɔmũ | ɔmũ | ɔmũ | ɔmũ | |
belly (external) | àkù | àŋkù, ánkú | ɔkɔ̃̀n, aku | áŋkú | aŋkú | aku | aŋku | áŋkú | |
black | ehitinõ | ehitinɔ | ehidino | íhúnt | ehintiɛ | ehintile | ihidínɛ | éhítínɔ̃́ | |
blood | ẹ̀jẹ̀ | ìkɔ̀n | ìkɔ̀n | ìkɔ̃̀n | ìkùwɛ̃̀n | ìkùɛ́, ìkùè | ìkɔ̃̀ | ìkɔn | ìkɔ̃̀n |
body | ara | àbũ̀ŋujes | ijes | ijes | ɛgbijes | ijesɔni | ìjò | ijo | ijes |
burn (tr) | jó | tɔ | tùɛ́ | tɛ | tɛ | tùɛ́ | tùɛ́ | ||
buy | rà | de | de | dei | de | de | de | de | dɛ |
call, summon | pè | sag | saam | sag | sàgm | sàku | sagì | sàgi | sàám |
cat | mṹsũ̀m | ìmúsù | ìmúsù | imúsũ̀ | músù | mṹsũ̀ | mũ̀sù | ||
child | ọmọ | ɔbàn | ɔ̀bàn | ɔbàn | ɔ̀bàn | ɔba | obanɔ | obã̀ | ɔbàn |
chin | àgbọ̀n | ìkpagà | ìkpagà | àkpàgà | ikpaga | ɛkpàga | akpàga | ||
climb | den | den | dɛŋ | den | de | de | |||
come | wá | ba | ba | ba | baa | ba | ba | bà | bà |
cow | kài | kàjɛ́ | kàí | kàji | kájí | kàlɛ | kàlí | kàɛ́ | |
cow (zebu) | ɛnã | ɛnã | ɛnã | ɛ́nã́ | ɛnã | ɛnã | ɛ́nã́ | ||
dance | jó | ójó | jo | ojo | jo | ójó | jo | ɔ̀íjo | ojo |
descent | kùsɔ̀ | kùtʃɔ | kùsò | kusɛl | kùsɛ̀ | kùsɔ̀ | kùʃɔ̀ | kutʃɔ̀ɔ | |
die | hu | hu | hu | hu | hu | óhu | óho | hu | |
divide (share out) | pín | hojè | hóje | hójon | holɛ́ | hóle | hóle | holè | hòɛ́ |
dog | ajá | ebó | ɛbo | ebo | ebo | ɛ̀bo | ebo | ebo, ɛbo | ébó |
dream | àlá | nãsíná | inãsínam | nàsìnã̀m | jàsìnà | jasìnà | nasinà | nasinàà | násĩ́nã́ |
ear | etí | asùk | ànsó | asùk | àsùg | àsòk | asugù | àsùgù | ansù |
egg | ẹyin | atʃi | ántʃì | atʃi | àntʃì | àntʃì | aʃì | ànʃi | ántʃí |
eight | ẹ́jọ | anã́nĩ́n | anã́ã́ní | ananĩŋ | ãnãnĩ | ãnãnĩ | náni | anání | anáaní |
eye | ojú | ojò | àjò | ajo | ɛ̀jò | ɛ̀jò | imujù | imujò | ajò |
fat | sanra | ijɔi | ijɔ | ijɔ | urɔ | inɔ̃ | ijɔ́ | ||
finish (tr) | ɛ́sá | ɛ̀nʃa | èsà | ɛsã | ɛ́nsa | ɛ́nʃa | |||
fire | iná | isòn, idá | ìsòn, indá | isòl, ida | isum, ida | isò, ida | isò, ida | isòn, ida | isòn, unda |
fish | ẹja | ɛ̀tɛ̃̀ŋ | ɛ̀tɛ̃̀n | ɛ̀tɛ̃̀n | ɛ̀tɛ̃̀ŋ | ɛ̀tɛ̃̀n | ɛ̀tɛ̃̀n | ɛ̀tɛ̃̀ŋ | ɛ̀tɛ̃̀ŋ |
forget | gbàgbé | húrà | urà | hudà | hundà | hũtà | hunta | hùndà | hũrà |
four | ẹ́ẹ̀rin | inin | nàĩ́ŋ | ínĩ́ŋ | inĩŋ | inĩ | inĩ | inĩ | inĩn |
four hundred | íjúm | íjúm | ijum | íjúm | ijũn | iju | ijum | íjúm | |
go | lọ | das | tas | tas | das | tas | tas | tas | |
goat | òbúkọ | ɛ̀bi | ɛbi | ɛbují | ɛbʊ | ɛ̀bu | ebulu | ebúlú | ɛ́biji |
God | osùwì | òsìsì | osì | osù | uùsù | usùlù | osùlù | osìsì | |
greet (salute) | kí | sɛ̀mɛ̀ | sɛmɛ̀ | ìsɛ̀mɛ̀ | sɛmɛ̀ | sɛ̃̀mɛ̀ | sɛ̀mɛ̀ | sɛ̀mì | sɛ́mɛ̃ |
grind | lọ̀ | lɔí | jɔ́ɛ | lɔ̀í | lɛ | lɔ́jɛ | lɔ́lɛ | jɔ̀ɛ́ | |
ground | ilẹ̀ | atɔ́ | atɔ | atɔ | atɔ | àtɔ̀ | atɔ | atɔ | atɔ |
groundnut | ɛ̀kpàdó | ɛ̀kpádó | ìkpàdo | ìkpɛ́dó | ìkpɛ̀dó | ɛ̀kpàdú | ɛ̀kpàdó | ɛ̀kpàdó | |
guinea fowl | awó | ànɛ̀ | ànùɛ̀ | ànɛ̃̀ | ànɛi | ànɛ̃̀ | ànùɛ̀ | ànùɛ̀ | |
hair (head) | irun | ɛ̀tɛ́f | etíf | ètìv | ìtìf | ẽ̀tev | ìtìfì | ìtìfì | etíf |
head | orí | ìsùm | ìtʃùm | itʃùm | ítʃúm | itʃum | usu | iʃũn | ítʃṹm |
hear | gbọ́ | kpas | kpas | pas | kpasin | o | kpa | kpási | kpas |
heavy | wúwo | tus | etutus | ɛtus | èntús | tusu | étusu | ɛ́tusu | étusu |
hoe | ọkọ́ | òwò | òwò | òwò | òwò | ɔ̀wò | òwò | òwò | owò |
horn | ìwo | àkùn | àkũ̀n | ̀ìkòn | ìkon | ŋ̀kòn | ɔ̀kɔ̀ | ìkònì | akũ |
house | ilé | iso | iso | iso | iʃon | ísó | ísísó | ísísó | iso |
housefly | eṣinṣin | íʃí | intʃi | itʃi | intʃíso | ntʃi | ìtʃi | intʃi | intʃí |
hunger | ebi | ímṹ | amũ, ímṹ | ímṹ | imũ | imũ | umũ | imũ | imũ |
kneel | sùhɔ̀ | sùhɔ̃ | sũ̀dò | sùntɛ̀ | sùtɔ̀ | sùndɛ̀ | sùhɔ̃ | ||
knife | ọ̀bẹ | ɔ̀mĩ̀jàn, ɔ̀mìjàn | ɔmijàn | omijàn | ɔmìjã̀ | ɔmiŋã̀, ɔmina | ɔmìŋã̀, ɔmìnã̀ | ɔ̀mìnã̀, ɔ̀mìjàn | |
leaf | ewé | afá | ámfá | ìfaa | amfa | anfà | afa | amfa | amfa |
leg | òdùk | òdù | òdùg | òdùgù | òdùk, odùk | òdùgù | òdùgù | òdù | |
lizard (common variety) | ɔ̀kɔ̀rɔ̀ | ɔ̀ŋkɔ̀rɔ̀ | ɔ̀kɔ̀dɔ̀ | ɔ̀kɔ̀dɔ̀ | ɔ̀kɔ̀tɔ̀ | ɔ̀kɔ̀tɔ̀ | ɔ̀kɔ̀dɔ̀ | ɔ̀ŋkɔ̀rɔ̀ | |
male | alákùnrin | onos | onos | onos | ewos | owos | |||
market | ọjà | èʃì | ètʃì | etʃì | ètʃí | ètʃì | èsì | ètʃì | ètʃì |
meat | ẹranko | ɛ́nám | ɛ̀nɔ̃́ | ɛnam | ɛ́nam | ɛ́nã́m | enã | ɛ̀nɔ̃́m | ɛnãm |
medicine (charm) | ògùn | olìm | òjìm | olìm | olìm | olìm | olìm | olimi | olimi |
monkey | ɛmũ | ɛmũ | ɛmũ | ɛmũ | mũmũ | mũmũ | ɛmũ | ||
moon | òṣùpá | àdɔmótɛ́ | àdɔ̀m | àdɔ̀m | adɔ̀mútè | àdɔ̀mótè | àdɔ̃́ | àdɔ̀mì | adɔm |
mosquito | ẹ̀fọn | imutɛ | ímutɛ̀ | ìmũ̀tɛ | ùmútɛ | ɛmũ | ìmṹtɛ | ìmṹkùrù | |
mould (pot) | mọ̀ | mã | mɛ̃̀ | mãadʒa | mã̀dʒà | mã̀dʒà | mã̀ | mɛ̃ | ìmɛ̃̀ |
mouth | ẹnu | enu | onu | onu | ónú | onu | enu | enu | ónú |
name | orúkọ | ìmũ̀ | ìmùnĩ̀ | ìmũ̀n | ìmũ̀nù | ìmũ̀nũ̀ | ìmũ̀nũ̀ | ìmũ̀nũ̀ | ìmũ̀n |
navel | ìdodo | ɔ̀kɔ̀ | ɔ̀ŋkɔ̀, ɔ̀ŋkɔ́ | ɔ́kɔ̀, ɔ̀kɔ̀ | ɔ̀ŋkò, ɔ̀ŋkɔ̀ | ɔ̀ŋkò | ɔ̀kɔ́, ɔ̀kɔ̀ | ɔ̀ŋkɔ́ | ɔ̀ŋkɔ̀ |
neck | ọrùn | ɔ̀hɔ̀k | ɔ̀hɔ̀ | ɔ̀hɔ̃́n | ɔ̀hɔ̃̀n | ɔhɔ̃ | ìŋgɔ̃̀n | iŋɔ̃́n | ɔhɔ̀ |
needle | okolí | òkòju | òkòli | okolí | òkòlì | ìkɛ́nɛ́ | okóli | òkòju | |
new | tuntun | ɛɣãn | ɛŋɛ̃ɣãn | eɣãn | ɛɣãn | eɣãn | ɛŋã | ɛŋɛɣãn | ɛŋɛɣãn |
nine | ẹ́ẹ̀sán | òkpolès | òkpotʃì | òkpolòs | ɔ̀kpolòs | kpolòtʃ | kpelendʒè | òkpòlòsì | ókpootʃi |
nose | imú | àhùm, ahun | ahũ̀n | ahùn | ahũmũ̀ | àhù | àhũ̀n | ahũn | anhũ̀n |
oil | epo | imĩ | ìmbìr | imud | imidi | imit | imiti | imiti | imbiril |
okra | ìlágu | ìjágo | ìlágu | ílágú | ìlákú | ilágú | ìlágu | ìjágo | |
penis | ɛ̀dɛ̀dɛ̀, ɛ̀dɛ́dɛ̀ | ɛ̀ndɛ̀ndɛ̀ | ɛ̀dɛ̀dɛ̀ | ɛ̀dɛ̀dɛ̀ | ɛ̀dɛ̀ | ɛ̀dɛ̀dɛ̀ | ɛ̀ndɛ̀ndɛ̀ | ||
pepper | ata | ìtànà | ɛ̀ntàrà | ìtànà | ìntàrɛ̀ | ìtarɛ̀ | ɛ̀tɛ̀rɛ | èntàrà | èntàrà |
rat | ehu | ehu | ɛni | ehu | ehu | ehu | ehu | ehu | |
refuse | kọ̀ | kas | kas | ìkàsàn | kas | nkasi | ka | kas | kas |
remember | tam | tãm, tam | tam | támina | tam | ta | tami | tam | |
request | kas | kas | ìkàsàn | kas | nkasi | ka | kas | kas | |
rope | ɔkú, ɔku | ɔ́ŋkú | oku, ɔku | ɔ́ŋkú | ɔŋku | ɔku | ɔŋku | ɔ́ŋkú | |
salt | iyọ̀ | ɛ̀haĩ̀ | ìhàĩ́ | ìhaĩ̀ | ìhajĩ̀ | ɛ̀haĩ̀ | ìhàĩ̀ | ìhánĩ | èhajĩ̀ |
see | rí | jèw | jɛɛ | je | jéna | jéan | jòjè | je | jɛɛ |
sell | tà | jaji | njaɛ̀ | jàí | jɛtʃau | ója | jali | jali | ńjàɛ́ |
send (someone to do something) | rán | som | som | sóm | sómṹ | sómu | so | sómṹ | som |
senior / old | ohi | ohí | ohi | ohi | òhi | ohiti | ohĩn | ||
sheep | ɛsagum | ɛsãm | ɛsagùm | ɛ̀sàgum | ɛ̀sàkùmì | ǐsagũn | ɛsagúm | ɛ́sás | |
sing | kòhumɔ̀ | kóhúmɔ̃̀ | ohũmò | kohùmɛ̃̀ | kohùmɛ̀ | kéhùmɔ̃̀ | kòhumɛ | òhũ̀mɔ̀ | |
sleep | sùn | miʃ | miʃ | imɔs | imiʃ | miʃ | mís | misi | mɔs ? |
smoke | umudá | imúnda | imúda | imuda | imṹda | imṹda | ìmúda | imṹnda | |
song | orin | umõ̀ | ùmɔ̀ | ùmì | ymɛn | úmɛ̃̀n | umɛ̀ | umò | |
soup, sauce, stew | ɔ̀sɔ̀m | ɔ̀sɔ̀m | ìsɔ̀m | ìʃɔ̀m | ìsɔ̀m | ɔ̀sɔ̃̀n | ɔ̀sɔ̃̀n | ɔ̀sɔ̀m | |
stand up | tʃìga | tʃìtɔ | tʃígánabo | tʃiganaŋgbi | tʃika | siga | siga | tʃìáto | |
steal | jí | jutu | jutu | jotu | jotu | ójoni | jutu | jutu | ojotu |
sun | òrù | ɛ̀wù | ɛ̀wù | ɛ̀wù | ɛ̀wù | ɛ̀wù | ɛ̀wù | ɛ̀wù | ɛ̀wù |
swallow | mì | bɔ̀rì, bɔ̀rí | ìmbɔ̀ràn, ìmbɔ̀ràń | bɔrɛ̀, bɔrɛ́ | bɔ̀rì | bɔ̀rì | bɔ̀rɔ̀, bɔ̀rì | ɛmbɔ̀rɔ, m̀bɔ̀rɔ̀ | ìmbɔ̀ràn, ìmbɔ̀rǎn |
sweep | gbá | sag | ʃaɛ | sag | ʃágatɔ́ | sákatɔ́ | so | ságɛ | ʃae |
tail | ìrù | òmɔ̀ | òmũ̀ | òmɛ̃̀ | òwɛ̃̀ | òwɛ̃̀n | òmgbò | òmgbò | òmò |
thief | olè | otu | otu | otu | otu | òtu | ɔtu | otu | |
thorn | ẹ́gún | ɛjum, ejum | ojum | ejum | ijṹm | ejũm | eju, ɛju | ejũn | ojũm |
three | ẹ̀ta | isas | ìsàs | ísas | ísàs | ísas | isa | insas | ísas |
tie (rope) | so | baŋ | báŋɛ̃̀ | báŋɛ | báŋɛ̃́ | báŋɛ̃ | báŋɛ̃ | ||
tongue | ahọ́n | idaji | indau | ìdàí | íńdá, índà | ǹdà | idalì | ìndàlì | ìndàl, ìndàì |
tortoise | ìjàpà | èsò | èsó, èsò | èsó, èsò | èsó, èsò | èsò | èsò | èsó | èsò, ɛ̀sò |
tree | igi | òhunɛ̃ | ɔhunì | ɔhunɛ̃ | ɔhunɛ̃ | ɔ̀hũnɛ̃́ | ɔ̀hu | ɔhuni | |
two | éjì | ìdìàn | ìdìám | idiam | ìndìán | ìdìà | ìdia | ìdíá | idian |
vomit | èébì | dag | dàí | dag | dag | dàk | ódàgì | dàgì | dàjì |
walk | rìn | tʃin | otʃĩn | tʃĩ́n | tʃĩn | kĩ̀n | tʃĩn | tʃin | |
wall (of house) | ògiri | ɛ́bɛ̃̀ŋ, ɛ̀bɛ̃̀ŋ | ɛ̀bɛ̀ŋ | ɛ̀bɛ̀ŋ | ɛ́bɛ̃̀ŋ, ɛ̀bɛ̃̀ŋ | ɛ̀bɛ̀ | ɛ̀bɛ́ŋ, ɛbɛ̃̀ŋ, ɛ̀bɛ̀ŋ | ɛ̀bɛ̀ŋ, ɛbɛ̃̀ŋ | |
war | ogun | íkɔ́n | íkɔ́n | ikon | ikom | ekɔn | ikɔ̃n | ikɔni | ikõ |
wash (body) | wẹ̀ | hɔg | hɔ | hɔ́gijes | hɔgijes | hɔki | hɔgi | hɔ̀úhɔ̀ | |
water | omi | ini | ijin | iŋin | imi | imi | imi | imi | ijim |
weep | sun (ẹkún) | so | oso | ʃo | óso | so | ɔso | oso | |
witch | otʃɔji | otʃóí | otʃòí | ɔtʃó | otʃó | ɔsoli | osoli | tʃóí | |
word | ọ̀rọ̀ | ehi | ehi | ehi | ɛ̀nì | ɛnì | ɛ̀nì | ɛ̀nì | ehi |
work | iṣẹ́ | ìsũ̀m | ìnsùm | ìsùm | ìsùm | ìsũ̀m | ìsũ̀, ùsù | ísṹmũ̀, ísṹmṹ | insũ̀m |
year | ọdún | ìjèl | ije | ijel | ijeli | idʒe | íjélí | ije |